1. Daernae is bij den heere Catz, Noordwijck ende heer van Somersdijck, als geassumeerde heeren bij Zijn Hoogheyt, gerapporteert met expres bedingh van dat alles secreetelijcken most werden gemenageert opdattet nyet en come uyt te lecken daer 't nyet behoort, hoe dat ter occasie van den voorgenomen Coolssen handel, daertoe den nuncius van den paus aldaer sterck arbeyt, aen Zijn Hoogheyt in 't leegher oock verscheyden concepten zijn behandicht van pasporten, die men de gecommitteerden van deesen Staet soude mogen gheeven, omme aldaer meede te verschijnen, daerinne voornaemelijcken arbeydt den ambassadeur van Venetiën, weesende 't eerste concept gecomen van de cardinael-infante, bij dewelcke gestelt werdt dat aen Vranckrijck ende zijne geallieerde sodanighen vrije pasporten souden werden gegheeven, sonder de Staeten deeses landts daerinne te specificeren, maer alleen mediate deur Vranckrijck aen te wijsen, doch dit concept als impertinent ende t'eenemael defectueus bij Zijn Hoogheyt affgeslaeghen weesende, hadde zelver een ander concept in doen stellen ende 'tzelve aen den ambassadeur van Venetiën behandight om aen d'ander zijde voor te draeghen, die daerinne eenige scrupulen vondt ende eenige middelweegen voorsloegh, te weeten dat men het woordt “Staeten deeser landen” daer wel soude in laeten, maer 't woort “Generael” als aenstootelijck uyt laeten, in welcken cas hij middel sagh om een goede uytcompste te becomen, doch was daerbij gepersisteert. Middelertijdt opten handel van 't affdoen van de retorsiën aen Zijn Hoogheyt deur den pastoor Van Loon seecker ander concept behandight weesende in Spaenssche taele, luydende dat vrije pasporten souden werden gegeeven aen personen, bij de Staten deeser landen te deputeren over de ongeleegentheeden van de respective provintiën totten handel van treffves (doch geen vreede) ende bijlegginge van eenige andere interesten de Neederlandsche provintiën betreffende, alles mede opten naeme van de cardinael-infant, doch met versoeckinge van de goede intentie van den coningh, die al langhe bethoont hadde compassie ende meedelijden te hebben mette groote calamiteyten sijner ingeseetenen, haer deur de oorloge aenghedaen, ende daerom geneeghen was daerinne te voorsien hoe eer hoe liever, was de pastor gelast te vertrecken ende nyet weeder te keeren als expres ontbooden, ende waeren op dit concept naederhandt deur Zijn Hoogheyt doen instellen de scrupulen daertegens vanweegen deesen Staet gemoveert, met aenwijsinge van de veranderinge die daerinne soude moeten werden gedaen ende dezelve den pastoor voornoempt weeder toegesonden, om voorts voor te draeghen daer 't behoort, daerbij de zaecke tot noch toe gebleeven was. Ende belanghende 't vervolgh was Zijn Hoogheyt versocht te willen vigileeren dat deese landen in haer vrijheeden nyet en souden mogen werden vercort, 'twelck bij Zijn Hoogheyt oock aengenoomen was te sullen doen, waermeede eyndighende, hebben effter de leeden serieuselijcken versocht 'tgunt vooren is verhaelt secreet te willen houden ende nyet te divulgeren noch bekent te maecken anders als daer 't behoort, opten eedt bij haer respectivelijcken ghedaen.

2. Is daernae geleesen zeecker resolutie ter Generaliteyt genoomen over het deursnijden van de vaert bij 't dorp Ophijn tot accommodatie van de scheepen bovenop vaerende, die om den uytsteeckenden hoeck aldaer dickwils langen tijdt moeten blijven leggen, bij dewelcke opte instantiën van Zijn Hoogheyt ende in conformité van 't advijs van de raeden ter Admiraliteyt tot Rotterdam dezelve deursnijdinge t'eenemael noodigh wierde gevonden, ende dat men tot vervall van de oncosten daertoe van noden, tot Bommel een collecteur stellen soude om te collecteren van ijder schip, de rivier opghaende om dezelve vaert te gebruycken, 3 sts. per last, ende is bij de heeren van Amsterdam hiervan copye versocht ende bij alle de andere leeden met dit advijs ende resolutie op 't behaegen van haer principalen geconformeert.

3. De burghermeesteren van Enckhuysen is toegestaen ampliatie van 't derde articule van haer Weescaemer, te weeten dat voortaen de langhstleevende van man ende vrouw, schoon de Weescaemer gesaementlijcken geëxcludeert hebbende, naederhandt der weeskinderen goederen ter Weescaemer willende doen aenteyckenen ende inregistreren, de vrunden van den eerst overleeden 'tzelve sullen moeten toestaen ende gedoogen.

4. Opte tijdinge uyt Antwerpen overgeschreeven van datte vloote in Biscaijen met 60 seylen ende 10.000 mannen cloeck volck onder seyl was herwaertaen, in omvraeghe gebracht zijnde off men onse vloote nyet en soude verstercken ende de huurscheepen voor noch eenen tijdt continueren, wierde nae deliberatie verstaen alvooren ter Generaliteyt eens op te doen soecken de resolutiën belanghende 't aenneemen ende huuren van de scheepen de custscheepen bijgevoeght genomen ende de continuatie vandien, om alsdan op alles naerder gelet te werden, ende belanghende de reste dat men de uytcomste Godt beveelen ende de saecke daerbij laeten soude.

5. Is meede geleesen een missive van Zijn Hoogheyt van 25^en deeses recommanderende ten hooghsten de saecken van de zee in 't generael ende in spetie het betaelen van de Zeeusse cruyssers, ende dat men dezelve behoort aen de handt te houden ende met haer te comen in naerder onderhandelinge ende een fons beraemen daeruyt dezelve souden connen werden voldaen.

Waerop goedtgevonden is datte deputatie nae Zeelandt zijn voortgangh neemen zal, dat men ordre soude stellen dattet affterstal van de cruyssers moght werden voldaen ende dezelve vorder ontbooden om te sien off men met haer naerder zal connen handelen.

6. De Staten-Generael versoeckende dat ordre moght werden gestelt ende last gegeeven aen de directeurs van de custscheepen omme haere reeckeningen van haere administratie over te leeveren ende te doen sluyten, is verstaen dattet zelve in allen mannieren noodigh is ende datte zelve sullen worden aengemaent om 'tzelve hoe eer hoe liever te doen ende haere reeckeningen ten burele van de Generaliteyts Reeckencaemer behoorlijcken gefurneert over te leeveren om geslooten te mogen werden.

7. D'zelve heeren notificerende dat bij haer geresolveert ende vastgestelt was omme tegens den 20^en september toecomende de verpachtinge van de convoien in 't geheel offte voor een gedeelte te doen, daerinne sij bij Zijn Hoogheyt buyten alle twijffel souden werden gesecondeert, ende versoeckende dat tegens dien dagh de heeren Staten van Hollandt ende Zeelandt haer daermeede gelieffden te conformeren omme in deesen met eenparicheyt ende beeter vrucht te ghaen, is goedtgevonden dit point te resumeren als de leeden compleet souden zijn.

8. Bij brieven van den 6^en september uytt Rotterdam bij den Admiraliteyt aldaer genotificeert werdende dat seecker Engels jacht van de coningh uyttet schip van capiteyn Musch, leggende voor Den Briel, uyt ordre, soo hij voorgaff, van den coningh zeeckere vijff Engelssen aengetroffen ende in sijn dienst genomen hadde, versoeckende ordre wat bij den capiteyn daertegens te doen ende wat ordre denzelven te gheeven, is bij de meeste leeden verstaen ende geresolveert dat dit is een onverdraeghelijcke usurpatie van zeer verre consequentie, ende dat daerom uytten naeme van de Generaliteyt den fiscael behoort te werden gelast om met moede off onmoede de genoomen Engelssen te doen restitueren, daertoe te gebruycken het schip van den capiteyn Mus, ende bij weygeringe 't voorss. jaght op te haelen ende binnen Rotterdam te brenghen totdat, de reedenen gehoort, naerder in de zaecke sal wesen geresolveert. Ende is naemaels ter Generaliteyt met deese resolutie geconformeert.

9. De Staten-Generael bij missive van den 2^en september met groote instantiën effter versoeckende dat sonder vorder uytstel gefurneert moghte werden de quote deeser provintie in de geconsenteerde 150.000 £ tot reparatie van de oude fortificatiën van de frontieren ende verdiepinge van den Rhijn ende IJselstroom, protesterende anderssints van de onheylen daeruyt te volghen, is nae deliberatie verstaen dat volgens den toesegh van de heeren Committeerde Raden de quote in hondertduysent gulden ten fine voorss. uyt de gereetste middelen alsnoch in te willigen, sal worden voldaen, doch dat teffens meede den commis Van den Broeck zal worden gelast op te soecken ende ter vergaderinge bekent te maecken wat betaelingen bij de andere provintiën op deese post voorheenen moghen weesen gedaen, om daermeede reguard op genomen te werden.

10. Die van Amsterdam proponerende hoe dat zij in 't zeecker bericht zijn dat die van Dantsick aen den coningh van Polen seeckeren somme ghelts hadden gepresenteert tot affcoopinge van den thol, daermeede gemeynt werde datten coningh contentement neemen ende de pretense opheeve van thollen soude laeten vaeren, weesende zelffs Sijn Ma.^t van Denemercken meede van die opinie, als uytte brieven van den pensionaris Boreel gespeurt heefft connen werden, daerbij noch compt dat den lansdagh in Polen in october uytgeschreeven is, daertegens dat eenige raeden sustineren dat onbehoorlijcken is geleyt ende nyet eerder behoort geleyt te werden als in februario nae ouder gewoonte van 't rijck, waeruyt geschaepen is datten zelven rijcksdagh wel soude mogen werden verschooven tot in 't aenstaende jaer ende gheevende daeromme in bedencken off nyet best weesen soude de gedecerneerde ambassade voor een wijl tijdts noch inne te sien.

Is nae deliberatie goedtgevonden deese zaecke ter Generaliteyt inne te brenghen ende aldaer voor te slaen dat de ambassade noch voor een tijdt magh werden geschorst, werdende hiertoe versocht ende gecommitteert een van de heeren van Amsterdam, Rotterdam ende Hoorn.

11. Op 't versoeck van burghermeesteren van der Schellingh om subsidie tottet maecken van een dijck offte inlaege aen de zuydzijde van 't eylandt tot preservatie van 'tzelve tegens de heete stroomen, die haer aen die candt dreyghen een inundatie, gehoort de naerder verclaeringe van de commissarisen ter verpachtinge, is goedgevonden daer meede op te verstaen 't advijs van Committeerde Raden van 't Noorderquartier off 't versoeck noodigh is, ende mede off 'tzelve uytte middelen van de ingeseetenen nyet soude connen werden vervallen, so neen, wat subsidie ende waeruyt aen dezelve zal weesen te doen.

12. Geleesen weesende verscheyden resolutiën van tijt te tijdt ter Generaliteyt genoomen belanghende 't aenneemen ende continueren ende revictaliëren van de gehuurde 10 scheepen opte cust, ende in omvraeghe gebracht off men dezelve noch voor eenen tijdt soude mogen aenhouden ende effter doen victaliëren, is nae deliberatie goedtgevonden datte directeurs van dezelve beschreeven sullen werden omme uytten zelve te verneemen hoelange dezelve scheepen geprovideert zijn ende dewijl van den admirael zelff op dit subject eenige brieven geschreeven zijn, noch nyet geleesen, is meede verstaen datte zelve op merghen sullen werden geleesen omme alsdan te resolveren wat vorder inne te doen.

13. De heeren Committeerde Raden binnenstaende remonstreerden de groote ongeleegentheyt ende perplexiteyt daer zij in steecken bij faulte ende gebreck van gelt, specificerende meteenen verscheyden posten die men sonder extreem pericule nyet langer de betalinge soude connen onthouden, jae dat zij alrede tot betaelinge van eenige leeningen aen de ongeaffecteerde compagniën in 't leeger een somme van 21.000 £ hadden moeten extraordinarie negotiëren omdat Van der Caemer in 't leeger totte zelve geen vorder penningen en hadde te verschieten, alsmeede nyet totte geaffecteerde troepen, sodat nootsaeckelijcken voor dezelve, daervan eenige 2, 3, jae 6 ende 7 maenden alreede ten affteren, twee maenden solts promptelijcken sullen moeten werden genegotieert,

bedraeghende tesaemen drye millioenen drye hondert ende dertien duysent gulden de posten, die geen uytstel connen lijden, behalven een groote meenighte van andere clachten, ende voornaemelijcken van de solliciteurs, die aen allen canten geruïneert ende bedorven werden deurdien men dezelve noch woordt noch belofften houdt, doende groote ende ongeloofflijcke instantiën teneynde het resterende vierde part van de obligatiën van Hollandt ende van 't Noorderquartier haer quote in de gereede 520.000 £ ende voorts haer heele quote volgens de genomen resolutie moght werden voldaen.

Den resident Spieringh oock nyet naelaetende het geconsenteerde subsidie met importuniteyt te vervolghen, ende hoewel uyt de lest geconsenteerde negotiatie van 300.000 £ aen hem betaelinge van Hollandts quote was gedaen, dat effter nyet stil en stondt om de vorder betaelinge te vervolgen, die bij haer nyet en conde werden gedaen omdat uyttet Noorderquartier van deese penningen noch nyets en hadden vernoomen, versoeckende met allen ernst, so lyeff de leeden is de conservatie van 't landt, dat soo sorchvuldigh willen zijn omme tottet gunt voorss. is noch tijdelijcken ordre te stellen eer het te laet is, protesterende in allen gevalle van haere debvoiren ende andere onheylen onschuldigh te willen zijn.

Hierop gedelibereert zijnde wierde bij de leeden verscheydentlijcken inne geadviseert, 't meerendeel daerop uytloopende dat men eenige notable poincten soveele moghelijcken sijn sal van nyeus soude mogen inwilligen; dat men de lasten van oorloge ende anderssints soude moeten verminderen ende dat men aen allen canten soude trachten te menageren, voornaemelijcken op 't stuck van de servitiegelden ende monsteringen, ende daerop gehoort het advijs van Committeerde Raden ende van den Rade van State, eenige naerder voorsieninge inne doen; dat men alle vuylicheeden ende ontrouwicheeden ontrent de comptoiren, bij de commijsen gepleecht, soude trachten te preveniëren ende voor te comen, ende 't besogne daerop gedecreteert doen voltrecken, om nae gedaen rapport een eynde van te maecken; datte verpachtinge van de convoien ghedaen ende so meede de egualisatie van de middelen over de provintiën met ijever behoort te werden bevordert, ende hoewel eenige heeren van 't Noorderquartier de betaelinge van de leveriers volgens de resolutie nyet en connen goedtvinden, ten waere alvooren opte betaelinge van de Admiraliteyten ende van de defectueuse comptoiren in haer quartier behoorlijcke ordre ende seeckerheyt soude weesen gestelt, ende geen contentement neemen mette resolutie tot accommodatie van deese zaecke lestelijcken voorgeslaegen bij dit quartier, dat effenwel de betaelinge ende satisfactie nyet langher can werden geprotraheert ende dezelve versocht worden haer naerder te verclaeren off breeder te doen lasten, gelijck meede van dezelve naerder debvoiren werden verwacht omme te procureren datte quote van 'tzelve quartier in de lest geconsenteerde negotiatie van 300.000 £ op 't spoedichste ontfangen ende Committeerde Raden alhier in handen magh werden gestelt, ende is in dier voeghen eyntelijcken geconcludeert geworden.

14. Geleesen weesende zeecker missive van den admirael Tromp, geschreeven uytte Braeck voor Duynkercken belanghende de gelegentheyt van zijn onderhebbende vloote sterck boven het opgesonden schip van de capiteyn Van Diemen noch 23 scheepen, behalven de acht scheepen van de commandeur Banckert van Zeelandt die hij alle daeghen van de buyssen met zijn esquadre bij hem verwacht, ende alsdan van meeninge is zijn vloote te verdeylen.

Hierneffens meede geleesen weesende zeekere bijghaende stucken ende advijsen van de sterckte van de vloote in Biscajen, bij hem bevonden deur sijn espions tot 54 in 't getal, hebbende bij haer twee admiraels, daeronder drye galions, alsmede van de gelegentheyt van 's viants scheepen in Duynkercken, leggende zes gereedt, ijder gemonteert met 38 stucken ende noch zes op stapel, vier voeten grooter off langer, noch een statenschip bij de coningh gecofft ende opgemaeckt, ende vijff nyeuwe fregatten.

Oock teffens geleesen weesende de consideratiën van den admirael op wat voet den viant best in zijn voorneemen te stuyten, te weeten dat zijn vloote soude werden verdeelt om tot november toe 15 voor de cust te laeten, mette reste te cruyssen ende opte Spaensse vloote te passen, vijff van dezelve telckens aff ende aen te senden om schoon te maecken; datte neegen gehuurde scheepen bij hem souden mogen werden gelaeten ende van de zijne 9 opgehouden om daetelijcken schoon te maecken ende hem gerevictalieert toe te comen om dan de [ge]huurde te connen dimitteren.

Is nae deliberatie goedtgevonden, dewijl deese missive verscheyden notabile pointen behelst daerop so plotselijcken nyet en can werden geresolveert, dat daerom eenige uytte vergaederinge sullen werden gecommitteert om dezelve mette bijghaende stucken naerder te examineren, de principaelste poincten daeruyt te trecken ende daervan te rapporteren ende te dienen van hunnen advijsen, werdende hiertoe versocht ende gecommitteert een van de heeren van Delfft, Leyden, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn ende Enckhuysen.

15. De aenneemers van de nyeuwe forten voor Breda versoeckende van de resterende halve quote van Hollandt in de 200.000 £ subsidie tottet maecken van deselve forten geaccordeert, betaelt te mogen werden, off dat anderssints de wercken stil sullen moeten staen, is nae deliberatie goedgevonden de heeren Committeerde Raeden te authoriseren om deese versochte helffte van 58.000 £ te mogen negotiëren op 't comptoir van Mirop ende datten zelven in volghende negotiatie met gelijcke somme minder sal worden beswaert ende 'tzelve alsdan over de gemeene comptoiren weeder gevonden.

16. Is geresumeert de schrifftelijcke resolutie op 't stuck van de Reeckeninge bij den directeurs van de custscheepen te doen, genomen ende dezelve gehouden voor gearresteert, ende daerbij verstaen datte Staten-Generael de aenschrijvinge daervan aen de respective directeurs sullen hebben te doen, op zeeckere peynen bij haer te stellen so langer in gebreecke blijven, ende datte Reeckencaemer teffens daervan zal worden verwittight.

17. Is meede geresumeert de resolutie opte missive ende instantiën van Zijn Hoogheyt genomen belanghende de Zeeussche cruyssers, van inhoude datte zelve sullen werden betaelt ende voorts ontbooden om met moderatie van de premiegelden met haer naeder te handelen om haer schepen weeder in zee te helpen, mits van de penningen werdende verseeckert, ende omme hiertoe een fons te vinden dat deputatie nae Zelandt zal worden ghedaen, teneynde haer met deese provintie willen conformeren op 't haevengelt.

Ende is nae deliberatie deese resolutie meede gehouden voor gearresteert, uytgeseyt dat opte deputatie nae Zeelandt eenige leeden van ons quartier d'zelve noch nyet en conden verstaen noodigh te sijn solange 't haevengelt zelff bij deese provintie nyet soude sijn gearresteert, daertoe zij noch nyet gelast waeren, ten waere het directieghelt op Oosten ende Noorweegen alsdan moght comen te cesseren, alsso onmogelijcken is dat deesen last teffens werdt gedraeghen.

Waerop naerder resumptie gedaen weesende, is goedgevonden deur voorghaende gedeputeerden deese zaecke eens alvooren naerder te doen examineren, met adjunctie van de heeren van Medenblick, dewelcke heeren het besogne voltrocken hebbende, hebben gerapporteert de reedenen van de leeden van Westvrieslandt considerabel te weesen, ende daerom seecker moderatie bij haer beraempt ende voorslagh gedaen te weesen datt van alle de scheepen, mettet directiegelt op Oosten ende Noorweegen beswaert, maer zal getrocken werden tot onderhout van de custscheepen de helfft van de lijste so die leyt, dat is 5 sts. per last van de Oostvaerder ende 2½ sts. per last van de Noordvaerders, doch dat van de scheepen om de West ghaende ende geen directiegelt geevende, betaelt zal werden volgens de lijste ende den taux in 't project van 't haevengelt gestelt, waerop effter bij resumptie gedelibereert weesende, hebben de leeden aenghenoomen daervan te rapporteren ende tegens het midden van toecomende weecke naerder last inne te brenghen, tot welcken eynde de saecke uytgestelt is.

18. Tusschen den bailliu van Schoonhoven ende van Zuydholllandt zeecker questie ontstaen weesende belanghende 't apprehenderen van zeecker persoon off molenaer, hem tegens den peyl geopposeert ende verscheyden insolentiën gepleeght hebbende, daertegens den bailliu van Zuydhollandt tot mainctenement van zijn jurisdictie mandament penael gelicht hadde, sustinerende den bailliu van Schoonhoven ter contrariën 'tzelve te hebben moghen doen bij preventie, alsso uyttet weygeren van den peyl ontstaen is ende de questie oversulcx nyet voor de ordinaris justitie, maer voor schepenen als commissarisen moet comen ende so voorts aen de heeren Committeerde Raden, versoeckende daerbij gemaincteneert te werden, in allen gevalle datten bailliu van Zuydhollandt magh werden gelast zijn actie daervan voor schepenen van Schoonhoven als commissarisen tegens den delinquant te institueren, offte anderssints datte pachten t'eenemael op nyet sullen loopen ende nyemant gevonden werden, die dezelve langer sal willen affterhaelen.

Is nae deliberatie goedgevonden beyde requesten mette stucken onvermindert partijen haere gerechticheyt eens te stellen aen handen van de heeren Committeerde Raeden om dezelve te examineren ende te dienen van hunnen advijse.

19. Ter vergaderinge geproponeert weesende dat bij die van Overijsel geslaegen wort een groote quantiteyt dubbele ende enckele stuy[vers], de enckele weesende 58 sts. per marck slimmer als den gepermitteerden voet, is goedtgevonden daervan ter Generaliteyt notificatie te doen, met aenhoudinge datte generaels datelijcken mogen werden gelast de stempels daervan inne te trecken ende vorder ordre stellen dattet landt daerdoor geen ondienst come te lijden, werdende hiertoe versocht een van de heeren van Dort, Haerlem ende Alckmaer.

D'zelve heeren uytte Generaliteyt rapport doende, segghen dat aldaer mette resolutie van deese provintie is geconformeert ende aenghenomen uytten haeren deputatie te doen nae Overijsel, met authorisatie van de stempels inne te trecken ende 't vorder slaen te verbieden ende vorder ordre te stellen dattet exces in deesen gepleeght nae behooren moght worden gerepareert.

Dan was aldaer meede bekent gemaeckt datte goutsmeden op haer eygen handt den prijs van 't zilver hadden verhooght, te weeten van 58 sts. op 60 sts. de once, versoeckende alsso sulcx buyten ordre van de regeringe is geschiet, dat op 't spoedichste mette beste manniere sal mogen werden geweert, ende dat voorts meede ordre gestelt mocht werden in 't geheele stuck van de munte ende specialijcken tegens het steygheren van 't goudt.

20. Daernae in deliberatie geleyt weesende het I^e point van beschrijvinge spreeckende van 't resumeren ende arresteren van 't placcaet ende ordonnantie op 't stuck van de gemeene middelen comende in de aenstaende verpachtinge geëmaneert, is bij alle leeden daerinne geacquiesceert ende toegestaen datte verpachtinge sijn voortgangh zal neemen opten ouden voet behoudens de correctiën die staende vergaederinge in eenige van dezelve noch goedgevonden ende eenparichlijcken gearresteert souden mogen werden.

21. Ende belanghende de ordonnantie van pick ende teer is meede bij alle de leeden geamplecteert ende de verpachtinge van 'tzelve middel gearresteert. Dan de heeren van Amsterdam noch eenige scrupulen moverende datte grossiers in plaetse van 14 alsnu 16 tonnen voor leckage in de peyl ende affschrijvinge voor 't last soude moeten werden gepasseert, is daerover naerder omvraeghe ghedaen ende eyntelijcken verstaen datte vermiste teer sal moeten werden verantwoort ende betaelt tegens 15 tonnen in 't last.

22. Op het tweede point off de pachters van de buytenbieren in de steden oock buyten haer district pachters sullen vermogen te stellen, aen dewelcke de bieren binnen haer district versocht aengegeeven ende betaelt souden moeten worden, meede naerder gedelibereert zijnde, conden de heeren van Haerlem, Rotterdam ende Gorchem daertoe nyet verstaen, veel min datte byersteeckers ten plattenlande daeraen zouden zijn gehouden, sodat eyntelijcken goedgevonden is eenige leeden te committeren die de consideratiën, op dit stuck loopende, naerder examineren ende tenteren sullen off nyet met eenige voorslaeghen konnen werden bijgeleyt ende geaccommodeert, ende van alles rapport te doen om naerder in geresolveert te werden, werdende hiertoe versocht ende gecommitteert een van de heeren Edelen, Dort, Haerlem, Rotterdam, Gorchem ende Alckmaer.

23. Op het 3^e point van beschrijvinge spreeckende van den brandewijn-pacht voor eenige jaeren te laeten comen in 't geheel aen eenen Jacob Anselmus cum sociis opten voet van zeeckere presentatie bij hem ghedaen, mits minder treckende de helfft voor impost ende betaelende 10 à 12.000 pond meer voor de pacht, meede naerder omvraeghe ghedaen weesende, thoonden de meeste leeden daertoe ghoede inclinatie, maer verstaen weesende dat binnen de steeden Haerlem, Leyden ende Rotterdam den pacht noch een halff jaer was loopende, is goedtgevonden om geen ongelijckheyt te causeren dit point ende versoeck in bedencken te houden totdat die pachten meede sullen sijn geëxspireert.

24. De weesmeesteren tot Delfft is toegestaen zeeckere ampliatie van haer ordonnantie belanghende 't lichten van weeskinderen-penningen van des gemeenelandts comptoiren, bij haer versocht, mits dat andere steeden die sulcx souden mogen begheeren, 'tzelve meede zal werden geaccordeert ende toegestaen.

25. Pieter Hoeffijser, ontfanger van de convoien tot Amsterdam, de resolutie van deese vergaderinge ter Generaliteyt geapprobeert aen de Raden ter Admiraliteyt tot Amsterdam overgeleevert hebbende, spreeckende van 't ontheffen van de penningen, bij hem voor Brandenburch opgenomen, ende van 't teyckenen der obligatiën ende 't effect ende complement van dezelve nyet connende becomen, immers alles hem geweygert werdende ten waere verseeckeringe mochten hebben waer te vinden haer verset in cas de Brandenburchsche penningen nyet precijselijcken in moghten comen, is nae deliberatie goedtgevonden datte Admiraliteyten hierop beschreeven sullen werden om reedenen te geeven van haere weygheringe ende dat teffens aen den Raedt debvoiren sullen werden gedaen tot becominge van deese penningen ende teffens verstaen hoe die zaecke leyt, om alsdan op 't een ende 't ander naerder geresolveert te mogen werden.

26. Noch zijn geleesen eenige requesten van cleynen importantie, daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is.

27. Bij de gedeputeerden gebesogneert hebbende opte brieven ende bijlaeghen, lestlijcken bij den admirael overgesonden, is gerapporteert datte zelve meedebrengen de constitutie van de vlooten van Biscaijen, sterck 60 zeylen, oock de constitutie van zijn eygen scheepen ende volck ende hoedatte vivres bij hem ontfangen zijn voor de gehuurde scheepen, behalven voor 't Hoen ende May, weesende 2 scheepen van ’t Noorderquartier, ende noch een van Gelderlandt ende Overijsel, doch dat vanweegen Vrieslandt drye scheepen t'eenemael affterblijven; dat hij vijfftien scheepen opte custe meent te laeten ende mette reste schoon te maeken ende te kruyssen; datte huurde scheepen ten uytersten tegens halff october t'eynde vict[u]alie weesen sullen; dat daeromme tot een expediënt tot dienst van de commerciën ende om des viants desseins te connen stuyten bij denzelven voorgeslaegen werde dat hij geauthoriseert moght werden de gehuurde scheepen bij hem te houden ende in plaetse vandien neegen van zijn andere op te senden tot vervarssinge van zijn mataroosen om, weeder gecalffaet ende van andere genouchsaeme behoefften voorsien, beneffens de drie scheepen van Vrieslandt, een van Overijsel ende Gelderlandt, met het nyeuwe schip tot Enckhuysen gemaeckt in plaetse van 't schip De Eendracht, hem toegesonden te mogen werden op 't spoedichste, met welcke esquadre hij dan soude moghen zee houden ende alsdan de gehuurde scheepen, t'eynde haer victualie zijnde, opsenden.

Waerop bij haer gebesogneert weesende, verclaerden van advijs te weesen dat dit voorslagh bij den admirael ghedaen, seer pertinent nut ende dienstich was ende daeromme 'tzelve t'eenemael geraeden te vinden. Hierop gedelibereert weesende is bij alle leeden daermeede geconformeert ende verstaen dattet zelve voor resolutie ter Generaliteyt zal werden innegebracht, om voorts den admirael aengeschreeven ende op 't spoedichste in 't werck gestelt te werden.

28. De reeders van den scheepe, geheeten De Wassende Maan, weesende een van de huurscheepen opte cust, ghaeven te kennen deur onweer in Texssel tegens danck van den capiteyn deur dwangh van de matroosen ingeraeckt te weesen, ende om de onwille van dezelve matroosen nyet weeder in zee te connen geraecken, versochten ordre hoe haer in deesen te draeghen, weesende oock bij brieven van den magistraet van Amsterdam ten zelven eynde gesecondeert.

Waerop gedelibereert weesende eyntelijcken goedtgevonden is de raeden ter Admiraliteyt tot Amsterdam te authoriseren om haer op deese geleegentheyt te informeren ende in cas de matroosen tegens de conditiën van de aenneeminge haer moghten hebben gedraeghen, tegens denzelven tot voorcominge van alle quaede consequentiën exemplariter te procederen, so nyet, andere vrijwillige in plaetse van dezelve te doen huuren ende 't gemelte schip weeder op 't spoedichste in zee te brenghen ten eynde daervan magh werden getrocken den dienst daervan verwacht.

29. Den resident Cracouw iterative instantiën doende om van de somme van 6.000 £, bij hem opte vergaderinge tot Hamburch uyt last van de heeren Staeten waerghenomen ende aen oncosten gemaeckt, bij de provintie van Hollandt als andere ambassadeurs betaelt te werden, is bij meest alle leeden verstaen 'tzelve t'eenemael reedelijck te zijn, waeromme ook sulcx bij resolutie goedgevonden is geweest, mits dattet zelve weeder tegens de Generaliteyt soude werden gerencontreert.

30. De consideratiën opte ordonnantie van de wijnen in naerder omvraege gebracht weesende, conden de heeren van Amsterdam ende Rotterdam daerinne nyet consenteren, waeromme goedgevonden is dezelve op te houden in resumptie.

31. Den impost op pick ende teer is goedtgevonden dat in conformité van de lest gedresseerde ordonnantie opte aenstaende verpachtinge voor een geheel jaer zal werden verpacht.

32. Op het 4^e point van beschrijvinge spreeckende van twee articulen van 't jaer 1627 in de ordonnantie gestelt ende nae 't jaer 1631 daeruyt gelaeten, weeder in de ordonnantie van de bieren te insereren omme die van der Goude te disponeren tottet consent in de verhooginge van de scheepsbieren, conden de heeren van Haerlem, Amsterdam, Rotterdam ende verscheyden andere 'tzelve nyet goedtvinden omdat de verpachtinge van de bieren ghedaen zijnde, de pachters om de veranderinge ende onlusten daeruyt te ontstaen, groote pretensen fileren souden tot grooten ondienst van 't landt, ende dat buyten zulcx wel reeden was datte heeren van der Goude haer mette andere leeden conformeerden, hebbende met haere tergiversatie de vergaderinge geen cleyn disrespect ende 't landt nyet minder schade aenghedaen. Dan die van der Goude daertegens opiniatrerende ende persisterende bij haer geallegeerde poincten, is in de saecke vooralsdoen noch geen conclusie genomen connen werden.

33. Zijn eyntelijcken geleesen de generale brieven bij Sijn Genade graeff Maurits ende de politijcque raeden uyt Pernambuco overgesonden, van date den 10^e julii lestleeden, in 't lange ende breede verhaelende hoe dat zij uyt zeecker genomen caravel, in hebbende 250 kisten suycker met eenigen tabacque, verscheyden brieven hadden geïntercipieert, innehoudende veelerhande clachten over de schrobberijen van haeren gouverneur ende onder anderen meede van 't desseyn bij haer voorgenomen tot weederbecominge van de plaetsen bij den onsen in Brasijl geconquesteert, daervan zij verleeden jaer om de sterffte van wel 3.000 mannen verset waeren geweest, ende effenwel mette aenstaende somer aldaer, te beghinnen in september tegenwoordigh, effter in 't werck geresolveert waeren te stellen met 3.000 man uytten haeren, 1.000 van de eylanden, 2.000 uytte Spaensse armade ende 2.000 inwoonders ten zelven eynde uyt te brenghen, t'saemen bedraegende 8.000 mannen, die zij met 26 bijwesende gallions ende noch eenige andere particulieren scheepen, daermeede sij gelooffden meester van de zee te sullen wesen, daernaetoe sullen voeren ende de haevens beset hebbende, tot voltreckinge van haer desseyn 't volck aen landt souden doen ghaen met vaste hoope van een goedt succes. Ende alsso mitsdien nyet te twijffelen was off souden van 't aenstaende somersaeysoen een merckelijcke aenstoot lijden.

Ghaeven daeromme teffens meede te kennen de difficulteyten ende perplecxiteyten, daer zij haer inne bevonden, so vermits de cleyne maght van de aenwesende militie ende de excessive groote besettinghen bij haer te doen, als voornaemelijcken meede om 't groot gebreck van vivres, van farines ende meel, van ghelt, anckers, smitsecoolen, kaerssen ende andere ontallicke behoefften meer, daer sij seer qualijcken van waeren voorsien, daeruyt verscheyden ongemacken ende inconveniënten wierden veroorsaeckt, daer sij wel meenichfuldichlijcken over geclaeght hadden, maer dienonvermindert noyt nae behooren van geholpen off voorsien, jae dattet ter contrariën becants scheen off men haer ten besten gaff ende temet noch eenigh volck toestuurt sonder gelt ende vivres, dat noch slimmer is.

Versochten daeromme serieuselijcken op 't spoedichste van de geallegeerde necessiteyten voorsien te mogen werden. Sien nyet hoe langher sullen connen ghaende houden, so binnen een maent nyet werden geholpen. Hoopen dat onderwegh alreede zal zijn 'tgunt zal connen dienen tot haer naerder contentement. Zijn meest becommert om tegens den viant een behoorlijck leeger in 't velt te connen brenghen. Want sulcx mancquerende, soude de geheelen saffra, alle de suyckermolens ende 't geheele landt geruïneert ende haer volck met alle slaeven te lande, die in haerzelffs van vivres weeten te helpen, haer teffens comen toesacken, sodat sij, van buyten nyet connende eenige vivres becomen, het weynigh dat in de magasijnen is in corten tijdt geconsumeert ende sijluyden alsso buyten raedt gestelt souden werden in de meeste extremiteyten die men bedencken kan, deese zaecke ende 't remedie vandien daeromme ten hooghsten recommanderende.

Waerop gedelibereert zijnde is bij alle de leeden eenparichlijcken verstaen ende geresolveert dat aen die van de XIX, jegenwoordigh vergadert, mitsgaders aen alle de Caemers in aller haest brieven sullen worden affgesonden, ten eynde de nootsaekelijckheeden in deesen vermelt alsnoch op 't spoedighste derwaertaen gestuurt ende gesonden mogen werden ende dat teffens de gedeputeerden uytte Generaliteyt opte XIX^e sullen werden aenghemaent met allen ernst die zaecke aldaer voort te setten ende soveel mogelijcken is te procureren dat geen langeren train werde veroorsaeckt.

Dan alsso meede mentie gemaeckt werde van 't subsidie der heeren Staeten, haer beloofft, ende dat wel nodigh weesen soude 'tzelve aen haer promptelijcken te voldoen om haer tot prompter resolutiën te beeter te beweegen, ende dat die van Amsterdam meede allegeerden dat alle deese swaricheyt ontstondt deurdien men den vrijen handel belanghende de vivres voor een gedeelte nyet en wilde toestaen, ende zelffs onmaghtigh was om 'tgunt noodigh magh sijn te besorghen; andere dat men soude moghen tenteren off men nyet van 't volck, dat men hier veel te veel heefft, eenige derwaertaen soude moghen senden. Is verstaen dat op deese zaecken bij geleegentheyt naerder zal werden gedelibereert.

34. Is geleesen zeecker advijs van de heeren Committeerde Raeden van 't Noorderquartier op 't request van Cornelis Naut, pachter van de grooten impost ende van de scheepsbieren binnen Enckhuysen in den jaere 1637, als wanneer de buysneeringe deur den viant geturbeert ende een groot getal van haere neeringe gejaeght, oock veele gevangen wierden, daerdeur denzelven sustineerde wel 5.000 £ in zijnen impost schaede geleeden te hebben, versoeckende daervan verset alsso deur de oorloghe ontstaen is, weesende van advijs dat men hem 2.400 £ daerover soude mogen remitteren ende de reste promptelijcken doen betaelen.

Waerop gedelibereert zijn[de] is bij meerderheyt van stemmen verstaen ende geresolveert dat den suppliants weduwe 1.200 £ om reedenen voorss. zal werden geremitteert, mits de vorder reste promptelijcken betaelende.

35. De regeerders van Lutjebroeck versoeckende haere verpondinge van landen, daervan temet eenige van zaedlanden tot weydlanden, ende weeder van weydlanden tot zaedlanden werden gemaeckt, te mogen nae proportie verrichelen ende egualeren, mits blijvende bij haeren ordinairen taux, is goedgevonden hierop te verstaen 't advijs van de geassumeerde heeren op 't stuck van de doleantiën.

36. De kerckmeesteren van Schoonhoven is tot reparatie van haer kerck ende toorn, die wel 12.000 £ begroot werdt te sullen costen, toegestaen vrijdom van de grove waeren daertoe van nooden, mits daervan voor de verpachtinge notificatie werdende gedaen.

37. Sijn voorts geleesen de resolutiën, verleeden weecke genoomen, die daermeede gehouden wierden voor geresumeert ende gearresteert.

38. Dirck de Lange, zeepzieder tot Muyen, is op zijn versoeck toegestaen continuatie van de pacht van de olye ende traen voor sulcken somme als hij mette heeren commissarisen zal connen accorderen, mits dat van gelijcken in andere steeden des begheerende 'tzelve sal mogen geschieden ende toegestaen werdt mits deesen.

39. Jacob Anselmus cum socio versoeckende op vorige presentatie den pacht van de brandewijnen in 't geheel moghen hebben voor drye jaeren, alsso den pacht, die in eenige steeden noch loopt, daerdeur nyet en can werden geprejudiceert, alsso mits de compositie minder gheeven als bij haer zal worden geheeven. Is nae deliberatie goedgevonden te persisteren bij voorige resolutie ende 't middel noch allomme voor een halff jaer te verpachten ende t'eynde van 'tzelve op dit versoeck naerder resolveren.

40. In plaetse van den heer van Schaeghen ende den burgermeester Teylingen van Haerlem, gecommitteert tot affdoeninge van zeecker questie bij den dijckgraeff Sonnevelt tegens eenige ingelanden gemoveert op 't maecken van zeecker vack dijcks bij hem van 's heeren weegen gemaeckt, en nu overleeden, sijn gecommitteert ende gesurrogeert den heer Van der Mijle ende sodanigen anderen als de heeren van Haerlem daerbij sullen nomineren.

41. Den heer van Assendelfft, hem intitulerende baron van Haerlem ende 't advijs van den heeren van de Reeckeninge daerop gehoort, verclaerende uyt oude munimenten van 't recht tot deesen tijtel nyets te connen vinden ende dat oock noyt in eenige brieven daervan verlij is gedaen off mentie gemaeckt, is nae deliberatie goedgevonden dit advijs denzelven heer te notificeren, met last om ander bewijs, so hij eenigh heefft, daertegens inne te brenghen, mits dat hierentusschen 't gebruyck van denzelven titel bij hem zal werden naegelaeten.

42. Die van Amsterdam opte correctiën van de wijnen noch nyet gereedt zijnde ende die van der Goude meede nyet opte verpachtinge van de verhooginge van de scheepsbieren, zijn dezelve poincten tot eenen anderen tijdt moeten werden gereserveert.

43. De ghemeene solliciteurs, effter met groote ende excessive clachten versoeckende complement van de resolutie op haere betaelinge bij de heeren Staeten genochsaem met haer gecontracteert, off sullen, in recht betrocken werdende, de heeren Staeten in guarandt moeten roepen tot groote vilipendie van de regeringe, ende deese zaecke daeromme in naerder omvraeghe gebracht weesende, verclaerden de heeren van Alckmaer daerinne te connen toestaen, mits Committeerde Raden geauthoriseert werdende om de defectueuse comptoiren over de affectatie behoorlijcke assistentie te mogen doen. Hoorn ende wij conden daerinne verstaen, mits alvoren ordre tot betaelinge van de Admiraliteyten ende defectueuse comptoiren teffens gestelt weesende. Enckhuysen conde op 't behaegen van de haeren haer met Hoorn conformeren.

Ende is eyntelijcken geresolveert datte resolutie, voor deesen op dit subject ingestelt, nae de advijsen alsnu gevallen zal werden gerecht ende alsdan naerder geleesen ende ter vergaderinge innegebracht omme te sien off de leeden daermeede sullen connen neemen contentement.

44. Noch zijn geleesen eenige requesten daerinne nae geleegenheyt geconcludeert is, nyet waerdigh omme notitie van gehouden te werden.

45. Is geleesen een missive uytte Generaliteyt ingebracht, notificerende dat den dagh van verpachtinge, bij haer gestelt belanghende het vierde part off meerder gedeelte van de convoien ende licenten, is opten 30^en september toecomende, versoeckende daeromme alsnoch dat tegens off voor den 20^en desselven maents het consent van deese provintie haer moght werden ingeschreeven om op alles behoorlijcken ordre gestelt te mogen werden. Ter occasie van deesen is effter in deliberatie geleyt het 8^e point van beschrijvinge spreeckende van 't verpachten van de convoien ende licenten in 't geheel of meerder deel.

Dan de heeren van Amsterdam verclaerende om reedenen vooren geallegeert 'tzelve nyet te connen goedtvinden ende dat geen apparentie in 't mintste was dat de haeren daertoe souden connen werden gedisponeert, ende die van Edam, wij ende Purmerende meede alsnoch difficulterende, is in deesen geen finale conclusie genomen connen werden.

46. Op het 3^e point van voorgaende beschrijvinge, spreeckende van consent in de voorgeslaegen imposten opte goude ende zijde laeckenen, suykeren ende sieroopen ende tabacque, volgende de overgesonden concepten van bij tauxatie op winckels 'tzelve te vinden, worde alsnoch bij verscheyden leeden tegengesproocken ende voornaemelijcken bij de cleyne steeden, omdat bij dit voorslagh voornaemelijcken belanghende 't eerste point alle de neeringen uyt de steeden souden werden gedifficulteert, Amsterdam alleen opten tabacque singulier blijvende, sodat meede geen finale conclusie inne ghenomen heefft connen werden.

47. De burghermeesteren van Weesop, voor de compagnie van de colonel Colpeeper 13.000 £ verschooten hebbende ende van Alckmaer maer 5.000 £ gerestitueert weesende, doch de resterende 8.000 noch onbetaelt blijvende ende dienthalven van de stadt offte 't comptoir tot Enckhuysen geen satisfactie connende becomen, ende versoeckende daeromme van hier haer de handt gebooden te mogen werden, is nae deliberatie bij Enckhuysen verclaert haer sulcx onmogelijck te weesen, tevreeden weesende dat de supplianten aen Committeerde Raden van 't Noorderquartier werden gerenvoieert omme van dezelve daer 't behoort betaelinge te becomen.

Dan eenige leeden van ons quartier allegerende dat volgens het advijs, voor deesen bij Committeerde Raden van ons quartier overgesonden, de heeren van Enckhuysen offte haeren ontfanger van de gemeene middelen aldaer sowel maghtigh waeren de compagniën op haer geaffecteert te voldoen als andere steeden aldaer, ende dat zij dienvolgens voor de betaelinge van deese compagnie, op haer geaffecteert, behooren sorge te draegen ende die aen andere nyet over te schrijven.

Is eyntelijcken verstaen dat de heeren van Enckhuysen deese zaecke ten besten werdt gerecommandeert om sorge te draeghen dat so die van Weesop als de compagnie zelffs behoorlijck contentement magh werden ghedaen.

48. Thonis Jansz. Goren cum sociis, voor deesen Committeerde Raeden bekent ghemaeckt hebbende het ongelijck dattet landt bij de complotterijen van de pachters werdt aengedaen mettet instellen van dubbele rantsoenen ende andere sommen van penningen, die ten besten van de complotteurs gegeeven moeten werden bij diegheene die eenige pachten aenslaen, die alsso tusschen haer worden gedeelt, daerdeur de pachten veel mindere sommen moeten ghelden, ende eenige schoon nyet pachtende groote middelen uyt geconquesteert hebben, ende versoeckende daervooren recompense.

Is verstaen dat haer bij Committeerde Raden toegestaen is de 2/3 parten van de boeten, die van sodanige sullen connen werden geconsequeert, ende daerom goedtgevonden daerbij te persisteren.

49. Noch zijn geleesen eenige requesten van cleynen importantie.

50. De matroosen, innegebracht hebbende uytte eylanden van Canariën zeecker schip, bij haer affgheloopen, onder anderen meede ophebbende Don Loys de Valasco de Cordua, generael van dezelve eylanden, door de wisselinge meede losgelaeten, ende versoeckende daervan verghoedinghe, meenden verscheyden heeren dat weynigh faveur meriteerden omdat tegens haer trouw van een cust daer nyettegenstaende de placcaten van Spagnen den vrijen handel voor deese provintiën gedissimuleert ende genochsaem toegelaeten werdt, deese prijse met zijne ingelaeden goederen, de Engelssen ende ingeseetenen deeser landen respectivelijcken toecomende, hebben ingebracht ende in effecte den handel aldaer genochsaem verhindert off periculeus hebben ghemaeckt, ende is daeromme geresolveert, alvooren in deesen te treeden, daerop te verstaen 't advijs van de Hollandsche raeden in 't Collegie ter Admiraliteyt tot Rotterdam off de gemelte supplianten selff noch hier te lande sijn ende wat reedenen tot haer versoeck mogen dienen, om alsdan naerder op geresolveert te werden.

51. De ghemeene zeepsieders van Rotterdam versoeckende tot voorcominge van verscheyden onverdraeghelijcke quellingen, haer bij den pachters tijdichlijcken ende ontijdichlijcken aenghedaen, denzelven pacht in redemptie te hebben voor den tijdt van 5 Ã 6 jaeren voor gelijcke somme als die lest is verpacht, off eenige jaeren deur malcanderen gereeckent heefft geghouden, is nae deliberatie goedtgevonden dit versoeck te stellen in handen van de heeren Committeerde Raeden, omme daerop te dienen van hunnen advijse.

52. Geresumeert weesende de correctiën, op 't stuck van de wijnen voorgeslaeghen, conden de heeren van Amsterdam nyet toestaen de correctiën in 't 5^e ende 6^e articule, dat in cas aldaer verhaelt alle de wijnen souden geconfisqueert werden, maer wel datte woorden blijvende effenwel met 600 £ soude mogen werden geredimeert. Belanghende de leckage conden meede nyet verstaen dat de wijncoopers minder als de XV^e part van de leckage behooren te genyeten, excuserende mede het 21^e ende 25^e point als raekende ende smaeckende nae verantwoordinge. Alle de andere leeden conden de correctiën, so die laeghen, toestaen, sodat nae verscheyden resumptiën de saecke nyet verder heefft connen werden gebracht als dat men belanghende 't I^e point goedgevonden heefft datte confiscatiën met een somme van 600 £ sullen mogen werden geredimeert, ende belangende de leckage datte heeren van Amsterdam werden versocht naerder last te versoecken, ende op het vorder dat het advijs van de heeren Committeerde Raden nochmael sal worden verstaen waerom de articulen, spreeckende expresselijcken van verantwoordinge, hebben geroieert, ende deese nyeuwe daerinne gestelt, om dan geresumeert te werden.

53. De verhooginge van de scheepsbieren effter bij die van der Goude tegengesproocken werdende soolange de voorige articulen, bij haer gemoveert, in de ordonnantie nyet en souden weesen gesurrogeert, waeren de leeden daerover ten hooghsten t'onvreeden, nyet alleen over de schaede, de ghemeene middelen deur de aenstaende doleantiën te verwachten [staende], maer specialijcken om 't groot disrespect de vergaderinge aenghedaen ende de schadelijcke consequentie daeruyt te volghen.

Ende werden daeromme oock bij de heeren van Dordrecht tegens dezelve wel expresselijcken geprotesteert van allen costen, schaede, interesten ende disrespect de vergaderinge aenghedaen, daervan andere nyet veel verscheelden. Dan effenwel opiniatrerende, is goedtgevonden de zaecke op te houden tot merghen, om alsdan finalijcken inne geresolveert te werden.

54. Die van Den Briel in plaetse van Sijmon Gijsbertsz. van der Pol, affghaende admiraliteyt in 't College tot Rotterdam, voorslaende eenen Cornelis Heyndricksz. Buys, is dezelve surrogatie geapprobeert ende verstaen dat vanweegen deese provintie op desselffs naemen behoorlijcke brieven van commissie sullen werden geprocureert ter Generaliteyt.

55. Opte naerder instantiën van de weduwe ende erffghenaemen van Hilbrant Jacobsz. van Wouw ten eynde in de questie van den bijbeldruck, tusschen haer ende d'andere druckers ontstaende, finalijcken mocht werden getermineert, is nae deliberatie goedgevonden dat nochmael getenteert zal worden via concordiae ende partijen gelast om tenzelven eynde op dinghsdagh toecomende acht daghen alhier te compareren, volcomentlijcken gequalificeert voor commissarisen daertoe voor deesen gecommitteert.

56. Noch zijn geleesen eenige requesten die aen advijs gestelt zijn ende nae sullen dienen.

57. Is geleesen een missive van den heere Maurits graeff van Nassauw, generael in Brasijl, geschreeven aen de Staten-Generael van date den 9^en julii op 't Reciffe, toucherende de jegenwoordige constitutie van den viant ende haere zaecken aldaer, verhaelende dat onse scheepen, 18 in 't getal, leggende voor de Bahia, zeecker barcke genomen hebben met 250 kisten suycker, ghaende nae Portugael met verscheyden advijs-brieven daeruyt zij claerlijcken connen verstaen wat de intentie van den viant geweest zij ende alsnoch is mette vloote, verleeden jaer gesonden, uyt te rechten, te weeten dat zij mette zelve vloote souden ghaen voor Parnambuco, sterck 46 scheepen, daeronder 26 gaillions ende 5.000 man; dat zij daervan een goedt getal aen landt souden setten ende mette scheepen de plaetse beset houden dat nyemant in noch uyt mocht comen, ende 'tzelve twee jaeren langh te continueren om haer alsso als uyt te hongheren ende tot overgheeven te dwinghen, van welck voorneemen sij verleeden jaer sijn verhindert omdat de sterffte in haer schepen, ontrent Cabo Verde comende, daerdoor wel 3.000 man hadden verlooren, doch dat jegenwoordigh weeder mette zelve 46 scheepen gereet legghen, voorsien met 5.000 soldaten van de troepen van conte Bajola ende 2.000 die opte scheepen overgecomen zijn, daermeede zij haer meester van de zee meenen te maecken ende haer voorgenoomen desseyn te voltrecken, voor zeecker houdende dat van de ingeseetenen te lande met een getal van 3.000 gewaepende mannen tegens ons sullen werden gesecondeert; dat tegens dit desseingh bij den haeren groot gebreck is aen volck ende vivres, voornaemelijcken van meel, connende oock van de farines nyet wel tot noodrufft voorsien werden, ende dat daerom over tijdt is dat hiertegens werde geremedieert ende deese nootsaeckelijckheeden haer toegesonden, dewijl ten uytersten nyet boven de 3.000 man te velde sullen connen werden gebracht, weesende noch haer eenige hoope dat deur gebreck van vivres de viant meede terugge sal werden gehouden, vermits alreede 't meerendeel van de vivres, bij haer meedegebracht, geconsumeert ende de farine oock bij haer nyet wel te krijghen is. Wachten oock nae roockvleesch ende andere vivres, met noch 2.000 man haer uytte eylanden toe te senden, bij haer met eenige scheepen ontbooden, daerop bij haere scheepen werdt gepast.

Den generalissimo van de Spaenssche maght was geheeten conte de Torres, den generael van de scheepen eenen Don Johan de Vega, uyt welcke maght ende gegheeven last van twee jaeren besettinge, met beloffte van gestadichlijcken geduurende dien tijdt met volck ende vivres van nyeus geassisteert te sullen worden ende uytte genegentheyt om meester van de zee te weesen, sonder welcke dezelve brieven verclaeren geen hoope te weesen om oyt ons, haeren viandt, daervandaen te krijghen ende meesters van de plaetsen te worden, men claerlijcken siet datte coningh van Spagnen de zaecke anders beghint op te vatten als voor deesen ende dat hij beghint wacker te werden ende te gevoelen het leedt ende groote schade die hem van die zijde deur de onse soude connen werden aenghedaen, weesende daeromme reeden dat van deese zijde met gelijcken ijever daertegens werde voorsien, 'twelck Zijn Ex.^tie de heeren Staten ten hooghsten was recommanderende, ende is ditzelve gehouden voor notificatie ende gepersisteert bij de resolutie, alreede deesen aenghaende ghenoomen.

58. Noch is op eenige andere requesten van cleynen gewichte nae geleegentheyt gedisponeert.

59. De heeren Committeerde Raden binnenstaende renoveren haer vorige clachten, alsso de swaricheyden daeghelijcx vermeerderende, met een swaeren donderslagh schijnen te sullen uytbarsten tot een extreme confusie, die naederhandt nyet en sal weesen te rechten. Segghen dat verscheyden compagniën ruyteren ende soldaeten om de groote affterstallige maentghelden nyet langer in ordre te houden sijn ende seer desperate woorden spreecken, daeruyt formidabile effecten te vreesen staen, te meer als daerbij sullen comen de clachten van diegheene die op 't comptoir van Mirop geaffecteert zijn, daeruyt bij haer 500.000 £ is gelicht, die bij dezelve nyet en sullen connen werden ontfangen solange nyet nyeuwe consenten ende penningen nyet en sullen zijn gerembourseert, ende sullen mitsdien oock de renten ende interesten onbetaelt moeten blijven. Wat esclat dit onverwacht soude connen gheeven laeten zij de vergaderinge oordeelen ende bidden datte saecke toch eyntelijcken eens nae sijn meriten magh werden geapprehendeert ende de inexcusabile remediën nyet langher afftergehouden, protesterende in allen gevalle voor Godt Almachtich van haere debvoiren ende datte gevreesden onheylen haer nyet en sullen connen werden geweeten.

Hierop gedelibereert zijnde persisteerden de leeden bij voorghaende resolutie dat men de oorsaecken most weghneemen als men van deese kranckheyt wilde geneesen zijn, dat is dat men de lasten most verminderen ende de frauden in de servitiën ende monsteringe vallende met alle middelen soecken te rechten ende voorts allenthalven te menageren sooveele mogelijcken is, ende dan te verstaen tot eenige nyeuwe middelen ende 't beneficiëren van de oude, omme 't lichaem van den Staet in toecomende te connen ghaende ende staende houden in reedelijcke vigeur. Ende is in diervoeghen geconcludeert ende voorts verstaen datte heeren Committeerde Raden sullen werden aenghemaent het besogne op 't voorcomen van de frauden in de monsteringe mette Raedt van Staete aengestelt, te willen voltrecken ende daervan rapport doen.

60. Die van der Goude effter gesommeert zijnde om haer naerder te verclaeren opte verhooginge van de scheepsbieren ende haer excuserende om de contrarie-last met eenparige stemmen genomen, is nae deliberatie goedgevonden dat haer naeder souden moeten openen, off datte heeren Committeerde Raden versocht sullen werden een expediënt voor te slaen, daerdoor dezelve tot conformiteyt mette andere leeden moghen werden geïnduceert.

61. Het 8^e point van de verpachtinge der convoien ende licenten in 't geheel effter geresumeert zijnde, persisteerden de leeden bij voorghaende advijsen. De Edelen ende weynighe meenden men behoorde Amsterdam te besenden. Dan heefft in deesen geen conclusie genomen connen worden, te min dewijl genotificeert wierde dat alreede de billetten van de verpachtinge waeren geaffigeert eer dat noch den dagh van 't inbrenghen van 't consent, bij haerzelffs uytgeschreeven, aenghecomen is, daerover Amsterdam ende eenighe andere leeden seer t'onvreeden waeren, sodat verscheyden discourssen daerover gevallen sijnde, om de diversiteyt nyet inne heefft connen werden geconcludeert maer dezelve uytgestelt tot merghen.

62. De gedeputeerden uytte vergaderinge van de XIX^e van de Westindische Compagnie versoeckende dat secreet gehouden moght werden 'tgunt belanghende de [de]zeynen in Brasijl te doen bij de scheepen die daer sullen comen, in cas den viant daervooren moght legghen, bij de generale brieven van den generael ende de politijcque raeden aldaer onvoordachtelijcken is genotificeert ende best gesweeghen waere geweest offte met meerder circumspectie gemenageert.

Is nae deliberatie 'tzelve verstaen reedelijck te zijn ende is sulcx bij alle leeden aenghenomen ende teffens de remonstranten in bedencken gegheeven off nyet geraeden is mette eerste scheepen die derwaertaen sullen ghaen, het desseyn te doen veranderen om te seekerder te ghaen tegens de schaeden aldaer te bevreesen.

63. Eenige provintiën van opinie sijnde, terwijl de ambassade nae Polen in bedencken gehouden wordt, dat nyet ondienstich weesen soude dat den commissaris Peltz tot Dantsick naerder wierden aengeschreeven den last, die anderssints den ambassadeur in zijn instructie soude hebben werden meedegegheeven ende daervan alhier uytte Generaliteyt notificatie gedaen weesende, is verstaen 'tzelve te strijden mette resolutie, so hier als ter Generaliteyt genoomen, ende solanghe geen nyeuwe reedenen werden aengeweesen waeromme sulcx noodigh soude mogen zijn, dat men bij de oude resolutie persisteren ende nyet vorder ghaen zal.

64. Gehoort het advijs van de heeren Committeerde Raeden ende van den ontfangher van de geestelijcke goederen op 't verzoek van die van de Fransse kercke datte Fransse predicanten weduwen jaerlijcx tot haere alimentatie sullen geassisteert worden met gelijcke somme als voor deesen in reguarde van de predicants weduwen deeser provintie, is geresolveert alles in conformité van 'tzelve advijs, omdat vermits de langduurige woninge alhier genochsaem inlanders sijn te reeckenen ende dat oock de inlanders zelff tot conservatie van de taele die kercke veeltijds frequenteren.

65. Noch zijn geleesen eenighe requesten daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is, nyet waerdigh omme notitie van gehouden te worden.

66. Is geresumeert het poinct van 't aenslaen van de billetten van de verpachtinge der convoien ende licenten, expresselijcken strijdende tegens de intentie van de heeren Staten deeser provintie ende zelffs meede tegens de proceduren ter Generaliteyt gehouden op dit subject, ende wat bij deese provintie daertegens te doen.

Is nae deliberatie bij meest alle leeden verstaen ende geresolveert dat tot conservatie van 't respect van deese provintie alle de billetten, binnen deese plaetse aengeplackt, de facto deur den deurwaerder affgetrocken ende affgescheurt sullen worden, ende teffens meede brieven gesonden aen alle de steeden deeser provintie omme van gelijcken de billetten aff te doen scheuren so die mogen aengeplackt zijn, off de affictie te weeren ende te verbieden so die nyet en is geschiet, tot naerder ordre, ende dat teffens uytte vergaderinge sullen werden gecommitteert om deese zaecke effter ter Generaliteyt te representeren ende te expostuleren over ongelijck ende disrespect ende verwijderinghe deese provintie ende de zaecke van verpachtinge zelve respectivelijcken aenghedaen, met instantiën dat daervan behoorlijcke reparatie magh worden ghedaen met intreckinge van de billetten allomme uytgesonden, ende 'tgunt vorder tot restauratie van 't gemelte respect zal moghen dienen, werdende hiertoe versocht ende gecommitteert een van [de] heeren van Haerlem, Delfft, Amsterdam, Hoorn met den raedtpensionaris, werdende mitsdien de vergaderinge tot naernoen gestaeckt ten eynde noch voornoen deese commissie soude mogen werden voltrocken, 'twelck illico ghedaen ende op naernoen daervan rapport gedaen weesende, is verhaelt datte provintiën onder zeeckere pretexten deese resolutie van 't affigeren van de billetten eerstelijcken hebben getracht te excuseren ende te justificeren; dan de zaecke naerder gededucheert weesende, genochsaem hadden bethoont te gevoelen datter een misslach in 't werck zal gepasseert geweest zijn ende daerbij verclaert haer aen geen formaliteyten te willen binden, tevreeden weesende 't passeerde te repareren ende oock elck in den haeren bij brieven teweeghe te brenghen dat de billetten voor den 20^en toecomende nyet geaffigeert souden werden ende die geaffigeert zijn, dat die sullen werden affgetrocken tot naerder ordre, versoeckende alleen serieuselijcken aen deese vergaderinge dat opte saeke ten principale haer naerder wilden bedencken ende haer mette andere provintiën opte verpachtinge in 't geheel off deel conformeren.

Hierop naerder gedelibereert zijnde, zijn de gedeputeerden voor haere goede debvoiren bedanckt ende verstaen, dewijl de provintiën zelffs haer faulte genochsaem bekennen, de zaecke van de billetten daerbij te laeten ende dat men trachten zal op 't point zelff eens te worden, daertoe de difficulterende leeden versocht werden haer naerder te willen bedencken.

67. De heeren Committeerde Raden naerder met malcanderen gecommuniceert hebbende op zeecker expediënt om die van der Goude te brenghen tot consent in de verhooginge van de scheepsbieren beneffens de andere leeden, verclaeren gereedt te sijn, doch dat zij die van der Goude hierop gehoort hebbende, dezelve bewooghen zijn geworden zelffs datelijcken nae huys te ghaen ende de haeren tot consent nae haer vermoghen te induceren, versoeckende alleenlijcken met brieven van den Staet ten zelven eynde geaccompagneert te werden.

Hierop gedelibereert zijnde is goedgevonden deese naerder debvoiren aff te wachten ende dewijl de zaecke in handen van de heeren Committeerde Raeden is gedevolveert, dat dezelve oock versocht worden met serieuse brieven op haeren naeme inne te stellen, de heeren van der Goude in haer goede intentie te seconderen.

68. De weduwe van Zacharias Pasport is geaccordeert haer restant van 9.000 £, opte bieren tot Leyden gevallen, te mogen betaelen met 1.000 £ binnen een weeck ende 1.000 £ binnen 14 daeghen daernae ende de reste binnen 3 maenden, mits stellende cautie.

69. Den schout ende gerechte van Oeltjesplaete versoeckende meede te mogen genieten de 3 £ per cento voor 't inghaeren van de verpondinge in toecomende, alsso dezelve noyt hebben genooten ende dat daeromme meede haer in haer reeckeninge gevalideert mogen werden de vorige jaeren om boven andere nyet beswaert te worden, is nae deliberatie goedtgevonden hierop alvooren te verstaen 't advijs van de heeren Committeerde Raden, den commissaris Kessel daerop gehoort zijnde.

70. Gehoort het rapport van de leeden gebesogneert hebbende op 't versoek van den pachter van Wormer om boven de geremitteerde 18.000 £ noch een merckelijcke somme van de voordere 26.000 hem geremitteert te werden om de schaede, bij hem anno 1630 ten tijde van van de dierte van 't broodt ende deur 't verbot van 't uytvoeren van 't broodt ende graenen geleeden, alsso nyet boven de 9.000 £ aen goed hebbende, buyten vordel van 't landt tot sijn onschuldt t'eenemael soude werden geruïneert, is nae deliberatie, om reedenen bij den heeren van Amsterdam geallegeert, goedtgevonden te persisteren bij vorighe resolutie ende vorder versoeck aff te slaen.

71. Noch sijn geleesen eenige geringe requesten daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is.

72. Opte aenstaende verpachtinge van de middelen zijn tot commissarisen gecommitteert in de respective quartieren als volght:

Binnen Dort: Edelen, Van der Mijl, Rotterdam

Haerlem: Briel, Enchuysen

Delfft: Amsterdam, Hoorn

Amsterdam: Edelen, Mathenes, Goude

Goude: Delfft, Alckmaer

Gorchem: Dort, Haerlem

Briel: Schoonhoven, Purmereynde

Alckmaer: Leyden, met één van Committeerde Raeden van ’t quartier

Waeterlant: Gorchem, met één van Committeerde Raeden van 't quartier

73. Is daernae ghedaen lecture van de resolutie spreeckende van de voet daerop de solliciteurs eyntelijcken eens satisfactie van de resolutie van den 4^en februarii 1637 soude mogen werden ghedaen, van inhoude dat dezelve resolutie haer soude werden gepresteert, mits datte heeren Committeerde Raden respective souden weesen van gelijcke authoriteyt ende macht om de defectueuse comptoiren opte affectatie te voldoen, ende dat teffens meede tottet subsidiëren ende betaelen van de Admiraliteyten van 'tzelve quartier behoorlijcke ordre ende verseeckeringe zal worden gestelt.

Hierop gedelibereert zijnde conden de heeren van Alckmaer haer hiermeede conformeren, mits in cas effect voor Admiraliteyten nyet en volghde dat Committeerde Raden de noodige subsidie eenigermaeten sullen mogen doen, gelijck Committeerde Raeden alhier daertoe dickwils zelffs in andere pregnante lasten genootsaeckt worden. Hoorn ende Enckhuysen conden meede de resolutie approberen, mits dat geen effect sorteren soude, solanghe den Admiraliteyten nyet ten vollen souden weesen verseeckert. Wij versochten copye uyt deese extensie om die wat naerder te examineren, 'twelck eyntelijcken toegestaen is, werdende de zaecke hiertentusschen opgehouden in bedencken.

74. Opte requeste van de olye- ende traenvercoopers tot Amsterdam ende Muyden, mitsgaders van de gemeene zeepsieders tot Rotterdam, om die pachten te moghen hebben bij redemptie, gehoort het advijs van de heeren Committeerde Raeden, is goedtgevonden alle dezelve te excuseren ende het middel te doen verpachten, behalven dat alleen tot Weesop de dispensatie, aldaer voor deesen ghedaen, standt grijpen ende effect sorteren zal.

75. Die van Amsterdam noch nyet gelast zijnde opte correctiën in de ordonnantie van de wijnen voorgeslaeghen, ende op het 22^e ende 25^en articule urgerende dat als smaeckende nae verantwoordinge geroyeert behoorden te worden, vonden de heeren Committeerde Raden ende de andere leeden 'tzelve nyet geraeden, maer best dat men de ordonnantie liet so se was.

Dan daerop nyet eens connende werden, is de saecke uytgestelt tot maendagh aencomende.

76. Het 8^e point van 't verpachten der convoien ende licenten in 't geheel meede geresumeert zijnde, persisteerden de leeden bij haere respective advijsen, die van Amsterdam daer bijvoeghende dat sij oock alvooren mosten weeten hoe met Zelandt stondt ende off dezelve totten verpachtinge sullen weesen te beweeghen. Dan 't meerendeel inclinerende dat men bij provisie eenige soude behooren te committeren om daerop een ordonnantie te concipiëren ende te sien off bij dezelve het grieff nyet souden connen werden genomen ende dat die van Amsterdam 'tzelve besogne souden willen bijweesen, verclaerden sulcx te strijden met haer last ende haer daertoe nyet te connen laeten gebruycken, sodat daeromme eyntelijcken dezelve versocht zijn, so ten principale zelffs als oock op dit incident haer tegens de aenstaende weecke naerder te doen lasten.

77. Uytte Generaliteyt ingebracht zijnde dat Zijn Hoogheyt aldaer hadde doen notificeren hoedatten viant met zijn geheele leeger jeghenwoordigh in 't landt van Waes weesende, geen apparentie was om aldaer voor den dienst van 't landt yet te connen uytrechten, streckende oock het leegher aldaer tot merckelijcke groote costen van 't landt om 't ghroot getal van de scheepen, die aengehouden mosten werden. Gaf daeromme in bedencken off nyet beeter weesen soude, het jaer op een eynde loopende, het leegher te doen opbreecken ende in guarnisoen ghaen, in 't geheel offte deel soo 'tzelve voor den Staet dienstelijcx zal werden geoordelt, alsso van 't jaer nyet sonders meer te verwachten sal zijn.

Is nae deliberatie ghoedtgevonden dat deese zaecke zal werden aenbevoolen ende gelaeten ter dispositie ende discretie van Zijne Hoogheyt omme daerinne te doen so dezelve Zijne Hoogheyt dienstigh vinden zal.

78. Op 't versoeck van den pachter van de bieren over Alblasserweerdt is verstaen datten pachter van den bieren binnen Gorchem affgeschreeven om in zijn pacht aldaer geconfirmeert te worden, gehouden is hem te doen openinge van zijn boecken ende extract is 't noot van alle 'tgheene in sijn bedrijff affgeschreeven ende geconsumeert zal zijn, ende datte magistraten van Gorchem ghehouden werden ende mitsdeesen oock versocht om den suppliant daertoe de handt te bieden, blijvende 't vorder versoeck van een collecteur tot Gorchem te stellen noch in bedencken, totdat op deese saecke ter vergaderinghe naerder zal weesen gebesogneert.

79. Den schout, gerechte ende kerckmeesteren van Zeevenberghen is op haer versoeck alsnoch toegestaen tot betaelinge van de interesten van de capitaelen tot dienste ende reparatie van haer kerck ende toorn opgenomen, te moghen heffen bij continuatie van octroy voor den tijdt van vijff jaeren sodanige excijsen opte gemeenelandts middelen binnen haeren bedrijve geconsumeert, als haer voor deesen geaccordeert zijn.

80. Geëxhibeert weesende de rescriptie van 't classis van Leyden ende Needer-Rijnlandt tegens den heer van Haserwoude, is goedtgevonden die te stellen in handen van den heer van Haeserwoude omme binnen den tijdt van XIIII daeghen nae de gedaene insinuatie daertegens te segghen 'tgunt hem geraeden duncken zal.

81. Noch zijn geleesen eenige requesten, die aen advijs gestelt zijn ende naederhandt sullen dienen.

82. De heeren van der Goude gesommeert zijnde omme haer naerder te openen opte verpachtinge van de verhooginge van de scheepsbieren, verclaerden nae verscheyden goede debvoiren soveel te weege gebracht te hebben dat, schoon haer principalen nyet en connen oordeelen off deese verpachtinge zal den lande in 't ghemeen meer disputen als vordel aenbrenghen, sij effenwel goedtgevonden [hebben] haer te lasten om deese verpachtinge voor 10 maenden te moghen consenteren, mits dat interim de geallegeerde articulen inde ordonnantie gerecht sullen moeten werden, off dat zij nae exspiratie van dien tijdt verstaen in deesen nyet verder te consenteren.

Hierop gedelibereert zijnde, is nae deliberatie goedgevonden dit consent te accepteren ende 't middel dienvolgens allomme daer 't nyet en is geschiet te doen verpachten, mits dat hierentusschen zal worden gelet offte heeren van der Goude belanghende het inblijven van de 2 geallegeerde articulen naerder contentement sal connen werden ghedaen, ende dat allenthalven sal worden getracht om den impost van de verhooginge te doen collecteren tot commoditeyt van de gemeente bij een ende dezelve collecteur, die bij den pachter van de groote bieren daertoe is gestelt.

83. Op ['t] stuck van de correctiën opte ordonnantie van de wijnen, voornaemelijcken concernerende de leckage, bij de Committeerde Raeden voorgeslaeghen, de heeren van Amsterdam noch ongereedt zijnde ende aenneemende een expressen datelijcken aff te vaerdigen omme haer deesen ende andere saecken aenghaende naerder te doen lasten, is goedtgevonden de zaecke hierbij te laeten totdat dezelve naerder last sullen hebben becomen. Ende belanghende het 22^e ende 25^en articule is verstaen dat in de ordonnantie sullen werden gelaeten, onder expresse denunchiatie aen den ommestanders te doen dat nyet sullen werden gepractiseert solanghe de verantwoordinge bij alle leeden nyet en zal zijn geaccordeert.

84. Verscheyden meedecoopers versoeckende naerder interpretatie van de ordonnantie van de waeghe off nyet de gemeene corte ende mulle mee mette billoenste exempt behoort te weesen van den impost van de waeghe van 4 sts. 6 penning op yeder hondert pondt gestelt, is nae deliberatie verstaen dat volgens de practijcque nyet alleen van crappen mee, maer alle andere soorten eenparige betaelinge is ghedaen ende dat daerom bij die practijcque gepersisteert ende in dier voeghen de ordonnantie zal worden geïnterpreteert ende gerecht. Dan belanghende den mullen mee eenige andere consideratiën sijnde, is effenwel geen naerder conclusie inne gevallen.

85. De classis van Needer-Rijnlandt versoeckende dat commissarisen gecommitteert moghten werden over de questie tusschen haer ende de vrouwe van Rinsaeterwoude ontstaende belanghende het stellen ende beroepen van een praedicant aldaer, alsso de zaecke nu van weederzijde volschreeven soude zijn, is nae deliberatie goedgevonden dit request de vrouwe van Rinsaeterwoude in handen te stellen omme 3 weecken nae de insinuatie haere consideratiën daertegens te segghen ende dan naerder inne gedisponeert te werden.

86. Is gedaen lecture van de resolutiën verleeden weecke genomen, die daermeede gehouden wierden voor geresumeert ende gearresteert, uytgeseyt dat die van Amsterdam ende andere sustineerden dat belangende 't afftrecken van de billetten van de verpachtinge der convoien de resolutie nyet breed genoch geëxtendeert was off conform de advijsen. Rotterdam en conde de clausule, bij die van 't Noorderquartier ingestelt opte resolutie van de solliciteurs, nyet advoieren. Leyden meende datte resolutie op 't menageren van de lasten ende 't besogneren van Committeerde Raden metten Raedt van State op 't stuck van de monsteringe oock breeder geëxtendeert most werden. Alckmaer versochte de presentatie op 't maecken van 't zoutwaeter, bij Van der Houve ghedaen, haer in handen gestelt te mogen werden. Ende is goedtgevonden dat op allen deesen de leeden naerder contentement zal werden ghedaen.

87. Bij eenighe leeden gemoveert zijn[de] dat den eedt van nyet te composeren bij de pachters de novo behoorde te werden ghedaen, oock bij de magistraeten van die te sullen helpen weeren, is goedtgevonden dat alvooren het formulier van den eedt eens opgesocht ende naerder geëxamineert sal worden.

88. Meede in deliberatie gebracht weesende, dewijl in de Eylanden geen verpachtinghe jegenwoordigh geschiet, in wat voeghen de verhooginge van de scheepsbyeren aldaer zal werden in practijcque gebracht, meenden verscheyden leeden van 't Noorderquartier dat men de heeren commissarisen ghaende ter verpachtinge soude mogen lasten de verpachtinge daervan in de steeden te doen daeronder de Eylanden sorteren, ende dat de pachters van de Eylanden daervan bij billetten souden mogen werden verwittight. Andere meenden datt om de cleyne importantie van de zaecke de commissarisen souden mogen werden gelast de pachters voor haer te ontbieden ende mette zelve te handelen, doch is eygentlijcken geen conclusie inne gevallen.

89. De heeren van de Reeckeninge tegens den heer van Assendelfft, impetrant van revisie, versoeckende datte zelve hoe eer hoe liever sijn voortgangh moght neemen ende ten dien eynde adiuncten gestelt, is verstaen 'tzelve versoeck equitabel te weesen ende dat onvermindert de questie belanghende den tijtel van baron van Haerlem eerstdaeghs zal werden geprocedeert tot nominatie van adiuncten.

90. Die van Hendrick-IJden-Ambacht is op haer versoeck tot reparatie ende onderhout van zeeckeren wegh toegestaen octroy van verscheyden impositiën opte bieren ende wijnen, binnen haer dorp geconsumeert, voor den tijdt van 12 jaeren, alles in conformité van 't advijs van de heeren van de Reeckeninghe.

91. De zeepsieders tot Rotterdam effter instantiën doende omme met commissarisen opte verpachtinge te mogen handelen over de redemptie in cas 't middel opgeveylt sijnde, nyet meerder can ghelden als bij haer gebooden werdt, is verstaen te persisteren bij vorige resolutie ende dit versoeck aff te slaen.

92. Noch zijn geleesen eenige requesten daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is.

93. Op 't geproponeerde van de heeren van Dordrecht ten eynde gelijck in andere dorpen is geschiet oock, alsso meede binnen Zeevenberghen, Hoghe- ende Laegheswaluwe, Made, Drummelen ende Standhasen, verpacht soude moghen werden den impost opte hoorngelden ende besaeyde landen mette 40^e ende 20^e, ende dat boven de redemptie, gehoort het advijs van de heeren Committeerde Raden, die die van Zevenbergen 'tzelve hadde gecommitteert, is nae deliberatie verstaen 'tzelve dienstigh te sullen zijn voor 't landt ende dat de heeren commissarisen bij haere instructie daertoe sullen weesen gelast.

94. Geleesen weesende de lijste van de verpachtinge die op 't stuck van de verhooginge van de scheepsbieren in sommige plaetsen is ghedaen, is nae deliberatie geresolveert dat ter plaetse daer de verpachtinge nyet en is geschiet, de commissarisen sullen gelast werden dezelve alsnoch te doen offte anderssints daer 't noot [is] mette pachters te mogen handelen, ende daer 't voor deesen geschiet is, dat aldaer denunchiatie zal worden ghedaen dat met october zijn ingangh neemen zal van alle binnenlandts geconsumeerde scheepsbieren, geen andere, ende dat voorts Committeerde Raden in 't Noorderquartier ordre sullen stellen ende billetten affsenden dat verhooginge van dezelve scheepsbieren over de Eylanden opten 26^en ende 28^en respective binnen Enckhuysen ende Medenblick, daeronder dezelve resorteren, magh werden ghedaen. Ende is oock bij ons naederhandt gemoveert datten impost van pick ende teer over de Eylanden meede ten zelve tijde ende plaetse behoort te werden verpacht, doch dienthalven geen naerder deliberatie off conclusie gevallen.

95. Hendrick Sticke, voor commies-generael binnen Amsterdam op 't begheeren van de heeren Staten-Generael nyet gedimitteert werdende, nyetteghenstaende 't grieff van incompatibiliteyt met zijn schoonvaeder den ontfanger t'eenemael weghgenomen is, ende versoeckende hem bij deesse provintie daertoe de handt gebooden te moghen werden, is verstaen dat de retroacten naegesien ende voorghaende resolutiën alvooren eens sullen werden opgesocht.

96. Belanghende den eedt te doen bij den pachters, oock den officier[s] ende magistraten, bij Committeerde Raden voorgeslaeghen, worde verstaen datten eedt bij de pachters allomme op voorige spetiën sal worden vernyeut, maer belangende de officiers ende de magistraten alleenlijcken bij diegheenen die denzelven nyet en hebben ghedaen.

97. Die van Medenblick haer naerder verclaerende op 't concept waerop de resolutie van de betalinghe der solliciteurs vast soude werden gestelt, te weeten dat zij daerinne conden consenteren, mits alvooren de betaelin[ge] van de Admiraliteyten ende defectueuse comptoiren onses quartiers vastgestelt ende effectuelijcken van tijdt te tijdt gepresteert werdende, gelijck die van Hoorn ende Enckhuysen tevooren meede hadden verclaert, wierde bij den raedtpensionaris verhaelt dat sulcx alvooren geconsenteert ende vastgestelt was ende alnoch vastgestelt wierde dat gepresteert most werden, ende heefft onder beneficie vandien geconcludeert dat opten voet ende conditiën, in 't concept beghreepen ende alhier bedongen, de betaelinge van de solliciteurs meede gearresteert ende vastgestelt werdt, daerop alle leeden hebben gesweeghen.

98. De heeren van Hoorn, haer naerder verclaerende op 't request van die van Wogghenum, seggen dat bij dezelve qualijcken te kennen gegeeven is ende datter luyden genoch zijn de gereformeerde religie toegedaen om onder 't getal van vroetschapen vercooren te mogen werden die ten mintsten tot 3.000 £ gegoedt zijn, producerende zeeckere attestatie gegeeven zelffs bij eenen Claes Jacobsz., coster mette schoolmeester, die 't request hebben geteykent, weesende contrarie haer aengeeven ende van inhoude datter wel 16 personen sijn van 3.000 £ ende meer ende noch wel 20 van daerontrent gegoedt ende in den 200^en penning bekent, die nyet in den vroetschap zijn, alle de religie toegedaen, welck oock soude blijcken in cas tot nyeuwe verschottinge mocht werden geprocedeert, dezelve personen noemende met naem ende toenaem, ende concludeerden derhalven dattet versoeck affgeslaeghen ende die van de Hove off anderssints de heeren Committeerde Raden mochten werden gelast die van Woggenum te lasten ende daertoe te houden datte suppletie van haer vacante vroetschapppen datelijcken magh werden ghedaen.

Waerop gedelibereert zijnde geresolveert is de heeren Committeerde Raden van 't Noorderquartier te belasten in deesen sodanige ordre te stellen als sij sullen vinden te behooren.

99. Op het 8^e point van 't verpachten der convoien ende licenten in 't geheel effter in omvraeghe gebracht zijnde off men nyet bij provisie een ordonnantie daerop soude moghen instellen, conden de heeren van Amsterdam daertoe nyet verstaen nochte haer personen daertoe laeten gebruycken, sodat geen conclusie op is gevallen.

100. De gedeputeerden van de XIX^en van de Westindische Compagnie binnenstaende verhaelden in 't corte de groote importantie van dezelve Compagnie, die alreede tot dienst van den landen 20 millioenen veroorloght ende daerdoor in die poincten met Godes seeghen gebracht waeren dat zij voor dit loopende jaer voor retour van suycker vandaer alreede eensdeels ontfangen ende noch verwachtende waeren 17.000 kisten suycker, behalven andere waeren, daervan de eene helffte de particulieren ende d'ander de Compagnie selve is toecomende; ende in cas dezelve Compagnie tegens de Spaensse desseinen aldaer vastgestelt ende gemaincteneert soude connen werden, dat ongelijck meer proffijten so voor den Staet als particulieren daeruyt te verwachten zijn. Versochten daeromme dat tenmintsten nu tegens het aenstaende desseyn van Spangen haer de handt gebooden ende dienvolgens promptelijcken moghte werden voldaen het restant van 't subsidie van 't jaer 1633, weesende stijff 86.000 £, noch de quote in 't subsidie van 408.000 £ voor 't jaer 1634 ende in 700.000 £ voor 't jaer 1635, noch 142.000 £ voor de fortificatiën van 't eylandt Curacao, ende noch de lest geconsenteerde 500.000 £ opte verhooginge der capitalen ende in toecomende de jaerlijcx te vervallen 700.000 £ subsidie, met continuatie van haer octroy voor 25 jaeren, alsmeede restitutie van 't schip De Salamander, voor eenige maenden verhuurt. Verclaeren daerbij voor het leste schrijven van den generael graeff Maurits uyt Brasijl al 16 scheepen, wel voorsien van vivres ende volck, hem toegesonden te hebben, die nu apparentelijcken daer sullen sijn, behalven dat verscheyden noch gereedt leggen om uyt te ghaen wachtende nae den windt, weesende meede beesigh noch een vloote onder een capitael hoofft uyt te rusten, haer zaecke daerom ten hooghsten recommanderende.

Waerop gedelibereert zijnde is goedtgevonden alvooren eens te doen opsoecken wat betaelinge opte gedraeghen consenten aen haer magh zijn gedaen ende watter noch rest offte te cort compt, ende datte zelve uytte eerste ende gereetste penningen aen haer zal werden voldaen, doch belangende de continuatie van octroy is verstaen dat gebracht zal worden in volgens poincten van beschrijvinge.

101. Is daernae binnengestaen eenen Wouter Frerycksz., bootsman van 't schip De Groote Christoffel, daer schipper op was eenen Freryck Pietersz. tot Enckhuysen, geweest een van de 10 gehuurde scheepen onder lieutenant-admirael Tromp tot versterckinge van denzelven tegens de Biscaische vloote, verhaelende dat hij alleen overgebleeven was van 'tzelve schip ende de reste tot 94 coppen, alle mits hun schip in brand geraeckte ende weghsprongh, gesoncken ende gebleeven zijn, hij met swemmen ontcomen ende naebij 't schip De Salmander gebercht weesende, ende voeghde daerbij dat onsen admirael met 12 scheepen opten 16^en september verleeden 's mergens tusschen 9 Ã 10 uuren ontmoet heefft de Spaensse vloote, sterck 67 seylen, daeronder 30 gaillioenen, 13 Duynckercksse coningscheepen, 7 Hollandse scheepen te Naepels vercofft van 28, 30 Ã 34 stucken ende de reste Oosterlingen, alle gemant met 10, 12, 14, 18 Ã 24 stucken, daerop denzelven datelijcken eenige seynschooten heefft gedaen om daerdoor tegens deese maght eenige meerder scheepen bijeen te locken ende dat hij dienonvermindert, bij den admirael van 's vijants vloote eerst geschooten zijnde nae sijne scheepen, hij denzelven dicht onder comende, de heele sijde ingeleyt ende so getroffen heefft dat daerdoor den admirael zelffs doot soude sijn geschooten ende noch 30 personen daerenboven, daeronder veel groote donnen, 'twelck een groote verslaegentheyt datelijcken onder haer vloote gecauseert hadde.

Ende was onsen admirael hierentusschen nyet zeer begheerigh om dezelve in te seylen, maer gheyende sijn seylen op, bethoonde haer nyet te willen wijcken, daertegens sij meede haer zeylen opghijden, bethonende hem meede te willen wachten maer nyet soecken. Datten admirael, hieruyt affmeetende haer kleyne courage ende tegens den avondt bij hem krijghende den vice-admirael Witte Wittersz., datelijcken chrijsraet gehouden heefft, alwaer geresolveert was den viant met den naesten dagh aen te tasten, doch mits de stockstilte heefft opten volgenden dagh, weesende den 17^en september, geen attacque connen geschieden, persisterende effenwel bij haere resolutie, hebben opten 18 's mergens te twee uuren mettet maenlicht den viant aengetast ende gevochten tot elff uuren toe ende so dapper geschooten dat hemel ende aerde scheenen te beweegen, waerdoor 2 van des viant vloote so getroffen zijn, dat dezelve sijn gesoncken met volck met al, ende een daervan becomen ende in Goereede opgebracht, ende de reste nyet connende in 't Scheurtjen geraecken, nae Duyns geloopen ende aldaer hebben gesalveert, onse admirael nae becomen vervarssinge van cruyt tot Calis haer datelijck voorder gevolght weesende, bij hem becomende noch thien scheepen, ende haer in Duyns beset houdende, sterck alsnu 27 scheepen, weesende in de leste charge in 't beghin een van de onse, vooren vermelt, meede in brandt geraeckt ende met al 't volck gesoncken, verhaelende vorder dat in deese vloote souden sijn, so de gevangens verclaeren, 25 à 27.000 gemonsterde mannen ende vier admiralen, te weeten den admirael van Castiliën, van Portugail, van Galissiën ende van Duynkercken, alle 't voorverhaelde bij den vice-admirael Witte Wittersz. geattesteert wierde warachtigh te zijn, ende daerbij dat hij met zijn schip, daervan de hut weghgesprongen ende alle masten affgeschooten waeren, meede opquam om de heeren naerder van alles te berichten, is deese zaecken uyttermaeten hoogh opgenomen ende vooreerst goedgevonden den matroos over zijn goede tijdinge te vereeren met 300 £ ende ter Generaliteyt met 500 £, ende datelijcken daerop geresolveert dat men sonder eenigh uytstel datelijcken eenige leeden in de respective quartieren affsenden sal omme bij de Admiraliteyten, Oost- ende Westindische Compagniën, de directeurs van de custscheepen ende van 't extraordinaris convoy opte Noordzee, mitsgaders bij de capers te weeghe te brenghen dat in aller ijl de scheepen, die binnen corte daeghen gereet connen werden gemaeckt, in zee brenghen, sonder aenschou te neemen op eenigh convoy ende dezelve den admirael toestuuren in Duyns tot assistentie, ende dat daerbeneffens sorge sal werden gedraegen datten zelven meede van cruyt ende munitie nae behooren magh werden voorsien, met last omme den viant aldaer, is 't moghelijck, te ruïneren ende te vernyelen nyettegenstaende custen, plaetsen off haevens offte eenige tegenweer van vreemden off geallieerden, 'tsij Franssen, Engelssen, Schotten, Oosterlinghen, die dezelve souden willen defenderen, maer dezelve, is 't noot, meede te verdrijven. Dat deese resolutie Sijn Hoogheyt ende den admirael datelijcken bekent zal werden ghemaeckt, voorts ter Generaliteyt ingebracht deur extraordinaris gecommitteerden omme aldaer meede gearresteert te werden, mits dat secreet gehouden sal worden, sonder aen yemanden geoopenbaert te moghen werden, daertoe alle de leeden hoofft voor hoofft met opsteeckinge van vingeren malcanderen hebben verplicht, werdende tot het inbrengen van deese resolutie ter Generaliteyt gecommitteert een van de heeren Edelen, Dort, Delfft, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn, Enckhuysen ende Medenblick, metten raedtpensionaris.

Dese resolutie datelijcken ter Generaliteyt ingebracht weesende, is om de necessiteyt ende de groote importantie van de zaecke bij alle provintiën eenparichlijcken daermeede geconformeert ende voorts datelijcken deputatie van personen gedaen nae de respective quartieren omme 't geresolveerde uyt te wercken, te weeten nae Zeelandt den heer De Vries ende Croock, nae de Mase den heer Noobel, nae Amsterdam den heer Oetjens heer van Waveren, ende nae Noordhollandt de secretarisen Nanningh Keyser ende Nicolaes Stellingwerff van Hoorn ende Medenblick respective, die datelijcken van instructie ende credentiebrieven zijn voorsien ende 10 uuren in den avont ter Generaliteyt comende, dezelve hebben ontfanghen ende haer tesaemen noch 's nachts te 12 uuren uytten Haeghe begheeven om 't voorgenomen werck met allen ijver te bevorderen.

Is meede goedtgevonden datelijcken een pinck met deese resolutie aen den admirael te doen [senden] om denzelven die bekent te maecken, met dancksegginge ende versoeck van die ten besten te willen menageren. Is meede gecommitteert den pensionaris Beaumont van Dort om Zijn Hoogheyt deese resolutie bekent te maecken ende desselffs advijs op te verstaen. In derzelver absentie is noch geresolveert dat in aller ijl 10 Ã 12 branders gereet gemaeckt ende den admirael toegesonden sullen worden om die te gebruycken daer 't van nooden weesen zal.

Hebben meede de Committeerde Raeden aengenomen uyttet magasijn te doen leeveren ende den admirael toesenden 100.000 lb. polver ende verdere munitie, ende is de heer van Waveren gelast gelijcke quantiteyt t'Amsterdam te coopen ende dezelve de gepreste scheepen meede te gheeven, met beloffte datte danck sullen werden betaelt ende daervooren nae behooren gevigileert.

Zijn voorts de gecommitterden generalijcken versocht geen tijt te willen versuymen ende de scheepen, bij haer te becoomen, nyet nae malcanderen te doen wachten, maer dezelve so haest moghelijcken zal zijn te doen uytloopen, fil à fil, sonder nae anderen om te sien.

102. Tot saterdagh incluys mits mijn absentie de notulen ende vergaderinge bij den burgermeester Schaegen waergenomen.

Van hier af aantekeningen van burgemeester Schagen.

103. Eerst geresolvert die leckagye van die wijnen in 't 10 articule van een 40 paert te brengen op een 50 paert, alsoo die van Amsterdam nyet voorder te crijgen waren.

104. Voort heefft den vyce-aemerel Wytte gedaen rapport hoe ende waer hij van die vloot geloopen was ende dewijl wt datselve rapport veel dyngen ende andere resoluytiën genomen werden, wierden staenden geesleveert hoofft voor hoofft met opsteckynge van vyngers te doen den eet van secreet te weesse ende dieselve nyet te devolveren.

Voort is verstaen dat men noch booven al die schepen dye men t'saemen crijgen cann, noch sal neemen acht scheepen wt die Grooten Vyscherij, hetwelck altesaemen bij ons booven in die Staten Generael gebracht is ende aldaer voort daerop geresolvert.

105. Blauhulck versoeckt 17.000 gulden tot equipagye van die twe veroverde Duynkercker scheepen. Gestelt aen advis van die Gecommyterde Raeden.

106. In die saeck van Stycke generael van dye convoyen teegen Amsterdam sijn gecommijtert Doort, Deelfft, Hoorn ende Enchuysen.

107. Die van Rotterdam versoecken vrijheyt van die gemeene myddellen voor dye Engelschee Coert gelijck Deelfft gehat heefft. Is opgehouden in resumptie.

108. Die gedeputeerden van die Weestindische Compangije staen bynnen, versoecken dat haer affterstael van den jaere 1634 en 1635 voor subsydye haer beloofft, bij proevysie mach worden betaelt wt die eerste ende gereetste pennyngen. Is opgehouden in resumptie tot morgen toe.

109. Die heere van Schaegen presenteert off versoeckt om een predicant tot Barngorn in te stellen van der Gou gecoomen. Is gestelt in handen van 't claessis tot Alckmair.

110. Voort staen bynnen die Gecomyterde Raeden, itereeren haer voorgaende claechten van het coort van die fynantie, hetweelck soo claers blijckt dat men ’t toestaen can, maer wiert weynych in gedaen om gelt te vynden. Het schijnt dat het op een negotiatie gemeent is.

111. Voort noch sommyge besondre requesten en partyculire versoecken voorgeweest, nyet weerdich om nottytie te houden.

112. Die van Rocxsenysse[?] versoecken vrijheyt voor die heelfft van haer thienden voor sees jaeren. Aen advijs van die Gecommijterden Raeden gestelt.

113. Wederom in omvraech geweest om te betaellen die voorgaende subsydie van dye Weestindische Compangie van het jaer 1634 ende 1635 haer noch coemende, monteerende ontrent 600.000 somme het quote daerop aen waere wt te betaellen, bleeff daerom in resumptye.

114. Noch een mysyve wt Amsterdam van die burgemeester Oetges van den 23 september dat aldaer in een dach offt twe gereet om in see te gaen souden weesen elff cloecke scheepen, te weeten 4 van d'Oostindische Compangy, 4 lantsscheepen, een van die Weestindische Compangy, 2 van die groote dereexsye.

115. Voort noch voorgeweest het 12 punt van voorgaende beschrijvynge, spreecken[de] van 't verhoogen van 't o[o]r- ende hoorngelt, impost op huyden ende vellen, op die contanten, het sout aen den Staet, met opleeggelt van die graenen ende meer andre punten. Is om die dyverseteyt van oppynyen opgehouden in resumptye.]

Van hieraf weer aantekeningen van Nicolaes Stellingwerff

116. Den pensionaris Beaumont doende rapport van zijn commissie hem aen Zijn Hoogheyt gegeeven, verclaert dat Sijn Hoogheyt uyttermaeten goedt contentement ghenoomen heefft in de resolutie alhier in grooten ende considerabilen saecken concernerende 't respect ende conservatie van deesen Staet tegens den Spaenssen trots ende zijne moedige desseynen met so exorbitante vlooten genomen ende 'tgunt dienaenghaenden onse admirael is gelast, segghende 'tzelve te weesen een loffelijcke ende vigoureuse resolutie, voortgecomen uyt eenen wijselijcken ijver door de noot genochsaem affgeperst, versoeckende dat daerinne gecontinueert ende alles ten uyteynde met gelijcken ijver magh werde voltrocken, recommanderende meede datte scheepen van de Visserije voor een corten tijdt daerbij gevoeght mochten werden om te beeter tegens de fregatten uyt Duynkercken te connen gedefendeert zijn. Verstaet oock dat voor deese notificatie al aen de heeren Staten-Generael ten fine als geresolveert is, bij hem was geschreeven, sodat hem alles ten hoochsten aenghenaem is. Hadde al op donderdagh ontrent 500 muscquettiers den admirael toegesonden. Recommandeerde effter 't stuck van 't senden van branders, daervan de heeren van Zelandt al drye op vrijdagh verleeden gereet hadden.

Den heer van Waveren rapporteert meede van zijn commissie. Seyt van de Admiraliteyten 4 scheepen, van de Oostindische Compagnie gelijcke vier scheepen, bij Houtebeen te commanderen, van de directeurs der custscheepen twee scheepen ende van de Westindische Compagnie één schip, leggende tot Medenblick, haer toegeseyt te weesen, daervan eenige in Texssel off 't Vlie, andere noch voor de palen leggen off over Pampus gebracht zijn, ende op dinghsdagh ten uytersten sullen uytloopen. Dat zij dezelve scheepen met 2.400 lb. kruyt hebben voorsien, ende coogels nae advenenant, om andere te connen meede deelen, maer hadden 't volck nyet wel connen becomen ende daerom meerder gelt moeten uytlooven. Belanghende 't vorder cruyt hadden hem nyet durven engageren, omdat hij de coopluyden van de betaelinge nyet en conde verseeckeren ende daertoe nyet genoch gewaepent was.

Den heer Nanningh Keyser ende Nicolaes Stellingwerff, secretarisen van Hoorn ende Medenblick respective, deeden meede rapport van haer weedervaeren in 't Noorderquartier. Verclaeren aldaer van de Admiraliteyten zes capitale scheepen ende van de directeurs opte cust twee ende t'samen acht becomen te hebben, daervan eenige datelijcken, andere op sondagh, maendagh ende dinghsdagh ten uytersten gereet souden zijn om uyt te ghaen. Dat meede de Admiraliteyt aldaer ende oock de directeurs alreede uytten haeren gecommitteert hadden nae Texssel ende 't Vlie om nyet alleen de geconsenteerde 8 scheepen, maer alle de andere die hierentusschen mochten comen in te vallen datelijcken weeder uyt te presten ende nae den admirael in Duyns te doen ghaen, haer gesaementlijcken daermeede deschargerende. Waerop gedelibereert zijnde, sijn de respective gecommitteerden over haeren goeden ijver ende moeyten ende geluckigen spoedicheyt bedanckt.

Dan ter Generaliteyt geproponeert geweest zijnde, dewijl het becomen getal van oorloghscheepen noch nyet wel bastant is om tegens te ghaen de macht van de Spaensse vloote, sonderlinge als dezelve bij de Engelssen met een goedt getal gesecondeert ende uyt Duynkercken meede met een aensienlijcke maght mochten werden versterckt, offte anderssints bij diversie onder de buyssen moghten ghaen, offet nyet noodigh weesen soude om geen affront te lijden dat noch een getal van 20 bequaeme scheepen souden mogen werden gehuurt, so om den trots van de Spaenssen beeter te connen stuyten, alsmede om de Engelssen wat meerder te doen omsien om haer dienaengaende voor de Spaenssen nyet te verde te elangeren, ende dat alle andere provintiën daertoe t'enemael inclineren, eenige presenterende voor haer quote te teyckenen.

Is nae deliberatie geresolveert vanweegen deese provintie meede in de voorgeslaeghen huuringe van 20 scheepen te accorderen, mits datte provintiën de leegerpenningen voor dit jaer geconsenteert in handen van Committeerde Raden sullen furneren voor soveel noch onbetaelt is, ende dezelve voor deese huuren ende oncosten ende alle 'tgunt in Hollandt off Zeelandt extraordinaire ten dienste van den admirael sal mogen weesen uytgesonden ende uytgebracht met alle 'tgunt daeraen dependeert, specialijcken te affecteren ende te verbinden, mits dat deese scheepen, deurdien 't volck nyet wel te becomen is, met soldaten sullen werden voorsien ende Sijn Hoogheyt daertoe specialijcken versocht, werdende de voorghaende gedeputeerden versocht deese resolutie ter Generaliteyt in te brenghen ende te helpen arresteren ende met gelijcke celeriteyt bevorderen.

'tZelve gedaen ende effter van gerapporteert weesende, is verclaert datte provintiën eenparichlijcken goedtgevonden hadden haer met deese resolutie te conformeren ende totte extraordinaris in deesen te vallen oncosten te affecteren, specialijcken de betaelde ende onbetaelde leegerpenningen voor deesen jaere geconsenteert, soveele noch in weesen sijn off comen sullen moeten, hebbende oock versocht ende gecommitteert de vorighe gecommitteerden om teffens met onderlinge correspondentie tot Amsterdam offte in 't Noorderquartier deese resolutie te effectueren ende met alle mogelijcke spoet te voltrecken datte zelve meede ter voorss. plaetsen in één quantiteyt off meerder partijen sullen incoopen 100.000 lb. pulver om 'tzelve op 't spoedichste meede den admirael toegesonden te worden.

Welcken volgens effter in omvraege gebracht zijnde in wat mannieren de gedeputeerden voor haere negotiatie ende om die met vrucht sonder haer eygen nadeel te doen, souden connen werden verseeckert, is nae deliberatie verstaen ende geresolveert dat sorge gedraegen zal worden dat deese resolutie ter Generalliteyt genomen, behoorlijcken magh werden geëxtendeert ende daervan becomen copye ende dat de heeren Committeerde Raden een acte van descharge den committeerden sullen meedegegeeven, met beloffte van haer gebesogneerde gestandt te doen ende haer van alle schaeden te guaranderen, met versoeck aen de steeden, daer sulcx geschiet, van haer particulier credijt daervooren te willen interponeren, is 't noot, onder gelijcke beloffte van descharge ende indemniteyt als vooren, ende zijn de leeden mits deesen versocht haer opte reyse te begheeven ende haer opgeleyde commissie met alle celeriteyt te willen voltrecken.

117. Den heere Olijkan ende Westerbaen doende rapport van haer commissie, verklaeren dat binnen Rotterdam uyt sullen ghaen 10 scheepen, daeronder twee van de Visserije, dezelve in 't particulier toebehoorende, die sij effenwel meenden om reedenen bij die van de neeringe geallegeert dat onder de Visserije souden connen ghaen sonder eenige ondienst van 't landt.

Waerop gedelibereert zijnde verstaen is de gedeputeerden voor haere moeyten te bedancken ende te persisteren bij voorghaende resolutie, dat deese 2 partiuculiere Visserijescheepen oock den admirael sullen werden bijgevoeght.

118. Rapport uyt de Generaliteyt ghedaen zijnde van de resolutie aldaer ghenoomen op 't coopen van 200.000 lb. cruyt tot Amsterdam ende het huuren van noch 20 capitale scheepen den admirael bij te voeghen, meenden de heeren van Amsterdam dat bij ampliatie claer in de resolutie behoort te werden gestelt dat oock de directeursscheepen in cas van neemen off blijven beneffens haere huuren, sowel als andere gehuurde scheepen, sullen werden voldaen tot tauxatie, alsmeede het geschut van de Admiraliteyt te leenen, daertoe oock brieven van voorschrijvinge aen de raeden haer souden behooren verleent te werden, ende de leegerpenningen meede voor geaffecteert, ende tot dien eynde dezelve te doen betaelen aen handen van de heeren Committeerde Raden.

Daermeede de leeden haer conformeerende, zijn effter de gedeputeerden bovengeghaen om deese zaecke boven naerder te doen resumeren, 'twelck ghedaen zijnde, hadden bevonden datte provintiën beghonnen terugge te sien ende de betaelinge van waegens ende treckpaerden alvooren van de leegerlasten begheerden gecort te hebben, so men de resolutie noch verder van meeninge was te extenderen, sodat sij merckende dat men met deese resumptie het stuck weer overhoop helpen soude, geraeden gevonden hadden de saecke op te houden om alhier effter naerder te examineren, 'twelck geschiet zijnde, is goedgevonden best te weesen de resolutie te laeten als se genoomen is, mits dat effenwel bij deese provintie reedelijck geoordelt ende vastgestelt werdt dat de ampliatie plaetse hebben ende effect sorteren sal ende sowel als andere extraordinaris lasten sal werden goedgedaen.

Deese zaecke effter ter Generaliteyt ingebracht zijnde, hebben de provintiën goedgevonden te persisteren bij voorghaende extensie ende de acte van de resolutie deesenaenghaende de gecommitteerden ter handen gestelt.

119. Den schout van Roosendal last hebbende van den heer Salamanco, secretaris van den cardinael-infante, om alhier te verneemen offer inclinatie is tot wisselinge van gevangenen, mits dat daeronder souden werden beghreepen die seedert een maent nae 't sluyten [daervan] souden moghen werden genoomen, ende so jae, die te mogen aenbieden, versoeckende antwoordt. Is geresolveert voor deesen tijdt hetzelve te declineren ende in bedencken te houden.

120. Zijn Hoogheyt bij missive van den 25^en deeses uytte Cruyspolder adviserende dat zeer geraeden soude vinden dat brieven vanweeghen deesen Staet aen Sijn Ma.^t van Engelant ende onsen ambassadeur Joachimi souden mogen werden gedepesscheert, omme denzelve te disponeren dat aen de Spaensse scheepen geen vivres noch munitie van oorloge soude mogen werden geleevert, gheevende teffens te kennen dat boven de 450 gelichte musquettiers noch uyt 75 compagniën yeder 10 coppen hadde gelast te lichten om dezelve opte scheepen van den admirael te emploieren, is nae deliberatie goedtgevonden dat gelijcke brieven als versocht werdt aen Zijn Ma.^t van Engelant ende onsen ambassadeur sullen werden geschreeven ten fine aldaer versocht.

Ende belanghende het tweede lidt van de notificatie der affgesonden muscquettiers, dat Zijn Hoogheyt daerover werdt bedanckt ende dat Zijne Hoogheyt teffens de geresolveerde huuringe van noch 20 scheepen zal worden bekent gemaeckt, met versoeck om verder ordre te stellen dat ten aensien van de schaersheyt van 't volck oock deese scheepen met soldaten nae behooren mogen werden versterckt.

121. De Staten-Generael bij brieven van de 24^en september effter instantiën doende om de betaelinge van de quote van Hollandt in de 200.000 £ tottet opbouwen van de forten voor Breda geconsenteert, is nae deliberatie verstaen dat volgens vorige resolutie de helffte van de weederhelffte meede zal worden voldaen ende de reste in bedencken gehouden totdat andere provintiën meede sullen hebben voldaen.

122. Den heer Bicker ende Maerten Bouwensz., gedeputeerden uytte Admiraliteyt tot Amsterdam, binnenstaende deduceerden de reedenen waeromme de obligatiën van de Brandenburchse penningen, van 250.000 tot 1.100.000 £ geaccresceert, nyet en connen teyckenen, te weeten omdatte interesten daervan bedraegen over de 80.000 £, welcke bij haer betaelt werdende, veel noodige zeezaecken stil souden moeten staen, ende dat daerbeneffens de penningen van haer comptoir tegens haer natuur souden werden gediverteert ende bij consequentie het College onbequaem gemaeckt tottet draegen van sijn eygen lasten, strijdende 'tzelve meede wel expresselijcken tegens haere instructie.

Versochten daeromme haer 'tzelve nyet gevercht te worden, ten waere teffens vorige resolutie vast soude mogen weesen gestelt ende bij den Raedt van Staten aengenomen, dat zij 't cort van de interesten, die uytte geëxecuteerde penningen nyet ontfangen connen werden, sullen mogen corten aen de middelen van Hollant ende ‘t ordinaris dat aen den ontfanger Doublet gewoon is betaelt te werden.

Is nae deliberatie goedtgevonden dat, alvooren in deesen verder te ghaen, bij den voorss. ontfanger Hoeffijser sal moeten werden geëxhibeert staet van de obligatiën t'zijnen laste spreeckende, omme daeruyt de nature vandien te beeter te connen verstaen, ende dat teffens den Raedt van State zal worden aengemaent de vergaderinge naerder te berichten hoe 't staet mette executie van de Brandenburchsche domeynen, alles onvermindert vorige resolutie in deesen genoomen.

123. Den heer van Assendelfft seecker proces tegens de heeren van de Reeckeninge voor beyde Hoven van Justitie gevoert hebbende ende telckens sententie tot sijn nadeel becomen, versocht, alsso meest in subtiliteyten van rechten haere questie bestaet, dat eenige commissarisen mogen werden gecommitteert om de zaecke bij accommodatie aff te maecken.

Is nae deli[beratie] 'tzelve ongeraeden gevonden ende verstaen te persisteren bij de resolutie van dat t'sijnen versoecke reviseurs sullen werden gestelt.

124. Het 9^e point om te consenteren in 't redres van de verpondinge voor 't jaer 1639 is om de difficulteyten van eenige leeden noch in bedencken gehouden moeten werden.

125. De heeren van Amsterdam moverende datte heeren gecommitteerden, die sullen ghaen om de 20 scheepen te huuren van weegen deese provintie, acte van descharge ende indempnité behoort te worden gegeeven ende meede brieven aen de Collegiën van 't landt ende magistraten van de steeden om haer geschut ende scherp ende mede credijt, is 't noot, te verstrecken, is nae deliberatie bij alle leeden goedtgevonden datte zelve acten de gemelte gecommitteerden ten meesten verseeckertheeden zal werden gegheeven, ende verstaen dat sij 't cruyt zullen mogen coopen mette meeste menage op een halffjaerdagh, werdende dezelve gecommitteerden versocht op 't spoedichste ende met alle celeriteyt deese commissie te willen in 't werck stellen, opdatte gewenschte diensten daervan mogen werden verwacht.

Van hieraf weer aantekeningen van burgemeester Schagen.

126. Vervolgens totten 5^en october voornoemt de vergaderinge bij den burgermeester Schaegen mits mijn absentie opte commissie waergenomen.

127. Is in delyberatie geweest het 9^e punt van voorgaende beschrijvinge aengaende het conseent van die verpondinge van het jaar 1639. Dan dewijl die van Amsterdam 80.000 gulden jaarlijcx inhouden tegen haar nuwen getijmerden, is dyt point gehouden in resumptie.

128. Voort noch voorgeweest die betaellinge door die Weestindische Compangye die noch van het lant coomt van subsydie van 't jaar 1634, 87.256 gulden ende noch onse quoote in sevenhondertduisent guldens van 't jaar 1635, bedraecht 408.100 gulden, ende noch 142.000 gelden voor die fortificatie van Curaesau. Dan alsoo sommyge leeden noch last waeren verwachtende, is die saecke gehouden in resumptie.

129. Die gedeputeerden van Alckmaer, Leyden over een deducksye van een seeckere caenoenesij tot Egmont bewijsende dat dieselve was vervallen, beneeffens andere goederen van die graeff van Egmont aen die Graefflijckheyt tegens eenen Louwijs van Egmont die selven ve[r]geven hadt aen een ander persoon, is gestelt in handen van die Rekeenynge om die Staeten te dienen van adtvijs.

130. Voort noch sommige particulire saecken voorgeweest, daervan geen notitie gehouden.

131. Wyllem van Hoevee versoeckt octroy om sout water te maecken ende een partitge slijcken te bedijcken besuyden Wierynge, hetwelcke is ock opgehouden is om divirseteyt van adtvijsen.

132. Noch is voorgeweest het 10 punt van die voorgaende beschrijvynge aengaende die verpondinge van die arme landen ende die verpachtinge van die nuwe waermoeslanden. Dan alsoo men dieselve nyet eens conde woorden, is opgehouden in resumptie.

133. Het 11 punt van die voorgaende beschrijvinge om te vermynderen die buersaellen in 't Coolegie tot Leyden is gestelt in handen van coomisaryssen om te raemen een voet hoe men se vermynderen souden.

134. Die classes van Woerde claechden over die stoutheyt van die paepen ende Jesuwyten. In die weene[?] worde verstaen deur die lantdroost ende andere officers daerin te doen versien.

135. Eerst geleesen een mysyve van de Staeten-Generael ende een bijlaech van die Raet van Staeten, inhoudende een nuwen petytie van den Raet voor het derden halff myllioen tot die leegerlasten versocht. Is verstaen 'tselve te brengen in nuwen punten van beschrijvynge.

136. Noch voorgeweest drie requeesten over die wanbetaellinge van haere compagniën claegende, twee op het coomtoer tot Doort ende Colpeper tot Enchuysen. Is verstaen dat die Gecommyteerde Raden ordre tot betaelinge sullen raemen.

137. Voort is in delijberatie geweest het 12^e punt van voorgaende beschrijvynge, inhoudende acht punten, te weeten het oor- ende hoorngelt, 16 pennynck op huyden ende vellen, het 3^e punt op die contanten, op 't vercoopen van goorsen ende slijcken, opleegelt van die graenen, noch een impoost op allerley ampten, noch een impoost op die overleeden goederen ende 't sout te bre[n]gen aen Staet. Dan is hierin om die deversyteyt van advijsen gen concluysye genomen coonen woerden.

138. Coomysarijssen gebesijgonneert hebben op het cleetgeelt, toeback ende die suyckeren. Dan alsoe dyt nuwen consepten waeren, is verstaen te brengen in punten van beschrijvynge.

139. Comyterde Raeden doen rapport als gebesongnert hebbende om een ordonantie om te verpachten die convoyen ende lijcenten gemaeckt hebbende, rapporteren dat men dieselve nyet verpachten mach, tensij dat wt die verpachting geroyert woort het geven ende suyveren van die bynnenlantse pasboorden. Die van Amsterdam ende meer leeden verclaerden tot geen verpachttinge te staen, daerbij het doen is gebleven.

140. Die bouckdrucke[r]s tot Amsterdam versoecken teniyetdoenynge van 't octroy, die weeduwe van Hijlbrant van Wou veerleent op den nuwen bijbiel alleen te moegen drucken. Is gestelt aen verscheyden leeden om die partien te vereenygen, is doenlijck.

141. Des gebesongnert in die saecken van den aemerel Tromp ende den 30 voor- ende naermyddachs van gelijcke gebesongnert op noch andere bryeven van Tromp ende den a[m]besaedeur Joachymy in Engelant ende des naedemydachs in die Staten-Generael, daervan geen notytye gehouden om reedenen.

142. Eerst is in delyberatie geweest die betaellynge te doen aen die Westindische Compangije van die voorgaende subsydiën haer noch [toe]coemende. Is bij Haerlem, Leyden ende Enchuysen noch opgehouden.

143. Voort is voorgeweest het 14^e punt van die beschrijvynge aengaende die stouticheyt van die papysten ende het incoomen van die schnodelijcke Soosyniaenen. Is verstaen dat men die schouten alsynts sal ontbyeden om wt haer te verstaen wat devoiren bij haer tegen die papysten gedaen is ende dat men die geen devoir gedaen hebben sal straffen naer behooren. Aengaende die Soosijniaenen weert luttel van vernoomen dan tot Leyden ende Rotterdam was een op eelck plaetsse ter poorten wtgeseet, daermeede die saecke in stylte gebleeven is.

144. Die van den Hoogen Raede versochten bij haer missyven van den 29 september 1639 eens een eeyndt mocht woorden gemaeckt dat sij mocht crigen een presydent ende een gryfier tot voordel van die justytie. Dan alsoe die van Leyden ende ick nyet gelast en waeren dien voorslaach van d'ander leeden aen te neemen, is die saek alsnoch opgehouden.

145. Voort sijn bynnengestaen die Gecomyterden Raeden doende voorslaegen van beeter ordre op die munste[r]ingen ende betalinge van die servijssen, daervan alle die leeden copye versochten en is daer dan bij gebleven.

146. Versochten voorts, alsoe sij geen gelt en hadden om enygen betaelyngen te doen, een negoetiatie van 2 myllioenen tenmynsten, daerop die leeden noch ongelast waeren.

147. Noch verscheyden mysyven geopent ende geleesen, nyets sonders inhouden[de].

148. Eerst gedaen lectuure van die resolutiën van de voorleeden weeck, die daermeede gehouden woorden voor geresumeert ende gearresteert.

149. Voort sijn noch voorgeweest acht reqeesten van pachters, daerop geresolvirt ende affgeslaeghen off aen advijs gestelt sijn, daervan hyir geen meemoryen.

150. Wt ons gedeputerden tot Amsterdam verstaen hebbende hoe schaers het voolck op die gehuurde schepen te becoomen was, ende alsoo sij thien grooten scheepen gehuert hadden, is verstaen om booven te gaen ende voor te drae[g]en dat het beest was met het hueren voor noch een tijt op te houden.

151. Bryeven van den ambesadeur Lier wt Paris advijseert dat Baenyer van den kaeyser seer ae[n]gesocht woort om van vrede te handelen die vervolgens voor antwoort geefft sonder sijn boontgenooten als Vranckrijck ende Hollant nyet te wyllen handeelen.

152. Den ontfanger-generael Hooffijser tot Amsterdam versoeckt ontlastinge van die penyngen, in 't jaer 1615 gelycht van die cuervoorst van Brandenburch, welcke som beliep met die renten tot elffhondertduisent geldens. Is verstaen, alsoo die cuervoorst aen den keyser haeckt, die pennyngen te vynden wt die lande van Cleeff, tenmynsten die renten vandien.

153. Die van Rooterdam versochten tot convooy voor haere buysen vier fregatten voor die Kleyne Visscherij, nu ingecoemen, dat geconsentert is.

154. Voort veel ende verscheyde bryeven voorgeweest ende geleessen, ock daerop geresolvert. Is eendraechtich verstaen te blijven bij die voorgaende resoluytie ende sonder iet daervan te wijcken.

155. Is geresolvert het schyp Den Grooten Crystoffel, in die slach gebleeven, op het versoeck van die reeders wt die eersten penyngen te betaellen.

156. Noch sommygen perticulieren saeck[en] voorgeweest daervan geen notie gehouden.

157. Eerst is voorgeweest die betaeling van die Weestindische Compangye. Dan alsoo Haerlem, Leeyden en Enchuysen geen last daertoe hadden, is noch opgehouden.

158. Het nu[w] concept van 't kleetgeelt ende toebaeck in omvraege geweest sijnde, is opgehouden, alsoo die leeden noch nyet gelast en wairen.

159. Voort is noch voorgeweest die nuwen pettytie van den Raet van Staeten, daer booven het myllioen van die leegerlasten geconsentert noch door een nuwe petytie van 500.000 gulden, daervan die copiën overgenoomen.]

Van hier af weer aantekeningen van Nicolaes Stellingwerff.

160. Zijn vervolght de zaecken op gisteren naemiddagh in deliberatie gebracht, ende vooreerst zeecker versoeck van commissarisen, opte verpachtinge van pick ende teer tot Hoorn geweest zijnde, versoeckende hoe haer te drae[gen] opten peyl van dezelve waeren, ende off 'tgunt in den aenpeyl bevonden werdt, haer behoort te volgen, daerop goedgevonden is alvooren eens te verstaen 't advijs van Committeerde Raeden.

161. Belanghende 't versoeck van de matrosen, affgeloopen hebbende seeker schip van Canariën, geheeten Madonna de Pieta ende daerop gevangen don Loys de Velasco de Cordua, generael van de eylanden aldaer, denwelcken mette leste wisselinge vrijgelaeten is, ende hierop gehoort het advijs van de raeden ter Admiraliteyt tot Rotterdam, van opinie zijnde dat met haer doen in een plaetse, daer vrije navigatie toegelaeten wordt, tegens eer ende eedt sodanigen faict beghaende tot versparringe van de commerciën aldaer getolereert, eer straffe als premie hebben verdient, is goedtgevonden daermeede te conformeren ende 't versoeck aff te slaen.

162. Den heere van Brederode versoeckende dat toch eyntelijcken eens ordre gestelt mocht werden tot betaelinge van sodanigen somme van 50.000 £, als Zijn Ed. aen 't comptoir van Enckhuysen te quaed is ende alrede ordonnantiën op becomen heefft, is nae deliberatie goedtgevonden de heeren Committeerde Raeden te versoecken om ordre te stellen dat denzelven heer van Brederode ende allen anderen op 'tzelve comptoir mogen werden gestelt buyten clachten.

163. Op het 15^e ende 16^e point spreeckende van 't furnissement van stijff 800.000 £ omme daermeede de ongerepartieerde troepen t'eenemael van den Staet los te maecken, mitsgaders om de cruyssers weeder in zee te helpen, oock om penningen te despeciëren tot betalinge van de verloopen tractamenten ende van de 6 compagniën ruyters in plaetse van de bidets aengenomen, is nae deliberatie goedgevonden de voorgenomen handelinge mette cruyssers te doen voltrecken ende de reste op te houden in naerder resumptie totdat eenige middelen sullen weesen geconsenteert.

164. De ambachtsbewaerders voor Massluys versoeckende continuatie van haer octroy van een seeckeren penning opten gesouten ende varssen visch, mitsgaders van een taux op buyssen ende hoeckers aldaer havenende, tot vervallinge van 's dorps lasten, waeren alle leeden daerop eens, uytgeseyt den heer van Mathenes, die 'tzelve excuseerde, ten waer de heer van Massluys meede over de reeckeninge moght werden geadmitteert, ende schoon de resolutie genomen was, scheen de zaecke opgehouden te worden in bedencken.

Dan is nae resumptie verstaen 't octroy voor noch 12 jaeren te continueren, mits over de reeckeninge gebruyckt ende geroepen te werden de personen, voor deesen daerover gewoon zijn gebruyckt, ende vorders die 't behoort.

165. De heeren curateurs van de Accademie tot Leyden versoeckende dattet extraordinair tractament bij den proffessor Cunæus voor sijn extraordinaris moeyten in 't beschrijven van de zeerechten genoten ende nu met desselffs overlijden vervallen, weeder bij haer moght werden aengehouden ende geconfereert op een ander bequaem persoon, is goedtgevonden dit versoeck op te houden totdat een ander bequaem persoon zal zijn voorgeslaeghen.

166. D'zelve heeren versoeckende datten proffessor Linderhausen als emeritus zijn tractament van 900 £ soude moghen behouden ende een andere in zijn plaetse beroepen, is 'tzelve versoeck reedelijck geoordelt ende geaccordeert.

167. Dezelve versoeckende datte[t] Fransse Collegie tot Leyden in plaetse van 800 £ met 1.000 £ moght werden gesubsidieert, is 'tzelve van gelijcken toegestaen.

168. D'zelve heeren tot een subsidie van het Duytsche Collegie tot Leyden versoeckende continuatie van een subsidie van 4.000 £ voor 6 jaeren als van oudts, is 'tzelve meede toegestaen als voor deesen.

169. Belanghende 't verminderen van de burssalen in 'tzelve Collegie is goedgevonden dat gecommitteerden versocht ende gelast sullen werden zeecker concept van in te stellen ende de leeden te behandigen om alsdan naerder op gedelibereert te werden.

170. Noch is op eenige cleyne zaecken naer gelegentheyt gedisponeert, nyet waerdigh om alhier te annoteren.

171. Is bij den secretaris Keyser ende Stellingwerff van Hoorn ende Medenblick respective rapport gedaen van haer gebesogneerde tot Amsterdam ende elders op 't huuren van schepen ende coopen van cruyt ende scherp. Verclaeren thien treffelijcke scheepen becomen te hebben, daervan de mintste groot is 150 lasten, meest van 200, 250 ende 300 lasten, met een goede monture ende van een bequaemen charta volgens de lijste bij haer geëxhibeert, daerop zij bedongen hebben vanweegen 't landt noch eenige bequaeme stucken te sullen leggen van 8 lb., ende van de stadt Amsterdam 10 à 18 lb. coogel onder recepisse becomen.

Dat vorders meede gecofft hebben in verscheyden partijen 47.400 lb. cruyt tegens 50 £ 't 100 lb. deur malcanderen, daervan alreede 32.400 lb. in de scheepen van Haultebeen ingescheept ende op verleeden dinghsdagh nae den admirael uytgeloopen zijn.

Dat zij oock gecofft hebben een reedelijcke partije scherp, te weeten 550 schippondt groot scherp, daeronder 1.000 cogels van 12 lb. van de Oostindische Compagnie geleent tegens 16 £ 't schippont, noch 70 à 80 schippont kleen scherp tegens 18 £ het schippondt, het cort met schrot te vervullen.

Dat volgens de aenschrijvinge oock de Admiraliteyten tot Amsterdam bekent gemaeckt hebben dat haer de charge gegeeven is om de commissie opten naeme van Zijn Hoogheyt aen de gehuurde schippers te gheeven.

Dat tottet affsenden van 't gecoffte cruyt ende scherp ordre gestelt ende alreede eenige kaigen affgesonden hebben ende 't vorder datelijcken volgen zal.

Dat oock vier tauxateurs van de schepen ende goederen hebben gestelt om in cas van verlies de waerde te connen weeten, te weeten Jacob Jansz. Lansman, Cornelis Hobben, Barent Halffhoorn ende Volckert Douwesz.

Belanghende 't cruyt ende vorder scherp bij de lijste versocht, dat ter Generaliteyt goedgevonden was den heer Roetersz. tot Amsterdam te versoecken omme 'tzelve oock ter gestelder taux promptelijcken in te coopen voor sulcken prijs als 'tzelve sal weesen te becomen.

Ende zijn de voorss. gecommitteerden voor haere moeyten ende ghoede debvoiren bedanckt ende goedtgevonden de saecke bij de resolutie ter Generaliteyt te laeten.

172. Is geleesen een missive van den 2^en october geschreeven bij den admirael Tromp in Duyns, verhaelende datte resolutiën alhier successivelijcken genomen hem wel waeren behandicht ende alreede 50 scheepen bij hem hadde, daermeede hij 't suyder- ende noorder gat van Duyns ende de heele zijde van de Spaenssen beset hieldt, schoon hem de besettinge van 't noorder gat bij den Engelssen admirael tevooren verbooden ende verhindert was, met vaste toesegginge dat bij nacht nyemant daer conde uytloopen, schoon corts daeraen 11 à 12 scheepen met volck ende gequetsten uytgesloopen ende binnen Duynkercken ghecomen waeren, ende noch daerboven een van Duynkercken ende noch 14[?] Engelsse scheepen met Spaens volck deur 'tzelve gadt daerbij gecomen waeren.

Datten viant noch stercker was als hij, als bij hem hebbende 55 Spaensse oorloghsscheepen boven de Engelssen. Datte Engelssen met 10 scheepen tusschen haer leggen ende noch 30 scheepen beesigh zijn te presten om haer custen te bevrijden ende te verhinderen dat aldaer nyemant eenigh gewelt sal mogen werden aengedaen. Hebben daeromme aen beyde armaden alle hostiliteyt verbooden ende verclaeren te sullen helpen dengheenen die eerst aengetast ende viantelijcken bejeegent zal worden.

Verclaert eyntelijcken so haest hem bijgecomen sal weesen 't getal van scheepen hem toegeseyt ende dat de branders sullen sijn gereet gemaeckt, dat nyet sal naelaeten de resolutie te afftervolgen ende te doen 'tgunt is van zijn debvoir; dat de heeren Staten haer daerop mogen verlaeten.

Ende is goedtgevonden de deliberatie op deese saecke te surcheren, totdat de gedeputeerden bij Zijn Hoogheyt gecommitteert, weedergecomen ende rapport sullen hebben ghedaen.

173. Die van 't classe van Leyden ende Needer-Rijnlandt belanghende 't beroepen van een predicant tot Coukerck, voor deesen metten vrouw van Poelgeest met gemoede zeecker ordre beraempt hebbende die in 't toecomende soude werden gevolght, ende over 't verstandt van dezelve ordre weeder nyeuwe questie ontstaen weesende, ende versoeckende datten vrouwe van Poelgeest de beroepinge bij haer gedaen, te moeten advoieren off te seggen de reedenen ter contrariën, vielen daerover verscheyden disputen, alsmeede over 't accoordt selve yet naerders te willen instellen omme te sien off daerdeur de respective partijen contentement kan worden ghedaen.

174. Gehoort het advijs van Committeerde Raeden op 't versoeck van die van Nieupoort om belangende de verpachtinge van haer bestiael met Schoonhoven gecombineert ontslaegen te werden ende dat oock de waeghe in toecomende mocht blijven apart in ijder stadt verpacht, is nae deliberatie goedgevonden met het advijs van Committeerde Raden te conformeren, te weeten datte waege zal blijven in aparte verpachtinge ende den pacht van 't bestiael geëxspireert zijnde, dat alsdan zal werden gedelibereert off de continuatie langer te duuren off nyet.

175. 't Versoeck van die van de Westindische Compagnie effter in omvraege gebracht weesende, exhibeerden de heeren van Leyden seeckere schrifftelijcke verclaringe, daerop bij haer 't versoeck can werden toegestaen, doch die van Haerlem noch nyet gereedt zijnde, is de zaecke alsnoch opgehouden moeten werden in resumptie ende de leeden die 't begeerden hierentusschen copye van de schrifftelijcke acte van Leyden geaccordeert.

176. Op het 17^e point omme bij placcate tegens de ventjaegers ten plattenlande te voorsien, meenden de heeren Edelen dat alvoren de retroacten naegesien ende de oude placcaten, so daer eenige sijn, naegesocht ende geëxhibeert behooren te werden, 'twelck oock eyntelijcken goedtgevonden is, werdende de heeren Committeerde Raden versocht alles te willen naesoecken ende een concept van placcaet daerop alsdan te willen instellen om naerder op gedelibereert te werden.

177. Dan belanghende de baleynen, booter ende traen uyt Engelant in deese landen comende, omme dezelve off te verbieden offte à l'advenant de inlandsche te beswaeren, worde verstaen dat dit stuck alvooren naerder diende geëxamineert, werdende hiertoe versocht ende gecommitteert een van de heeren Edelen, Delfft, Leyden, Amsterdam ende Alckmaer.

178. Op 't 18^e point om 't stuck van de munte te redresseren volgens de ordre van 't jaer van 1622, sustineerden de meeste leeden daertoe cleyne apparentie te sijn om de verduuringe van de materialen zeedert gevallen, ende de verhoogingen van goudt ende silver provisionelijcken gedaen, ende dat daerom beeter weesen soude deesenaenghaende mette generaels in communicatie te comen om uytte zelve te verstaen op wat voet deese saecke best soude connen werden getroffen, ende dat men teffens uytte zelve soude verstaen om wat reedenen de silversmeeden den voet van 't silver hebben verhoocht ende uyt wiens ordre, omme op alles gelet ende van gerapporteert zijnde naerder in geresolveert te mogen werden.

179. De predicanten van Emrick ende Rees intercederende voor de verdreevene gemeente ende geruïneerde personen van de religie in den landen van Cleef, Gulick ende van den Berch, ende voornaemelijcken voor de predicanten aldaer geen langer onderhout connende becomen ende mitsdien haer gemeente moetende ontvluchten, versoekende daeromme voor dezelve behoorlijcken assistentie ende subsidie, is nyet goedgevonden daerinne te treeden, te meer omdat aen andere gelijcke personen gelijck versoeck voor deesen is geëxcuseert.

180. Zijn geleesen brieven van den resident Cracouw, verhaelende dat onse gecommitteerde heeren ende ambassadeurs van den Staet te Gelückstadt wel gearriveert ende met alle solemniteyten, met cariossen van den coningh ende andere in competenten gevalle ende 't afflossen van 't geschut solemnelijcken ingehaelt zijn, ende treffelijcken met een maeltijdt getracteert, daer den coningh zelffs present was ende hem onder andere met danssen hadde vermaeckt. Dat haer oock datelijcken audiëntie was gegeeven ende versocht de congratulatiën ende propositie teffens te willen doen om 't werck te meer te expediëren, welcken volgens bij haer schrifftelijcke propositie neffens congratulatie datelijcken gedaen was, ende geconcludeert tot affschaffinge van de beswaernisse opten salpeter, van 't verhoogen van de thollen ende van de proceduuren tegens de walvischvangers. Dat daeruyt versocht is copye om haer op 't spoedichste naerder resolutie van den coningh te doen toecomen. Is verstaen daerop vooralsnu geen deliberatie op te vallen.

181. Op 't geproponeerde van de heeren van Amsterdam van dat alreede merckelijcke quantiteyt cruyt om nae Engelant te ghaen soude affgeleevert ende ingescheept zijn, is verstaen dat datelijcken een expressen zal werden affgesonden aen de respective Admiraliteyten aldaer, om hetzelve ingescheepte cruyt te doen ontlossen ende teffens dezelve aen te schrijven dat allen uytvoer van kruyt ende scherp expresselijcken werdt verboden ende daerom aen nyemant sullen laeten uytghaen, 'twelck datelijcken meede ter Generaliteyt meede goedgevonden ende tenzelven eynde een expressen affgesonden is.

182. Gedelibereert zijnde op 't versoeck van de gemeene coopluyden op Rouanen, in Texssel gereedt hebbende 12 boeyers, waerdigh 12 Ã 13 tonnen gouts, versoeckende met vier van de gehuurde oorloghscheepen in Texssel gekonvoieert te mogen werden, is 'tzelve bij alle leeden reedelijck geoordeelt ende verstaen dat voor resolutie ter Generaliteyt zal werden innegebracht, mits dat de boiers opte Mase daerdoor meede sullen werden geaccommodeert.

183. Naerder voorgedraegen zijnde 't ingestelde van den heere Catz opte clachten van den classe van Leyden tegens de vrouwe van Poelgeest belanghende het stellen van een predicant tot Koukerck, is 'tzelve bij alle leeden geapprobeert ende verstaen dat die van den kerckenraede sullen vermogen nae een bequaem predicant omme te sien, ende een gevonden hebbende, dan 'tzelve mette vrouwe douagière te communiceren ende daerover eens te werden.

184. Meede voorgedraegen weesende de ampliatie van 't concept van 't kleedtgelt, daerbij neffens de zijde stoffen oock de laeckenen nae proportie werden beswaert, conden weynich leeden daerinne accorderen, maer verstonden daervan alvooren metten haeren te moeten communiceren.

185. Op het 19^e point spreeckende van de ambassade nae Venetiën worde 'tzelve alsnoch bij Haerlem, Amsterdam ende ons ende eenige andere gedifficulteert ter tijt toe bij die van de Signeurie aen onse ambassadeurs allomme haer behoorlijcke eertitulen ende qualificatiën sullen weesen toegestaen ende gerepareert het disrespect in Vranckrijck ende elders gegheeven, ende meede totdat naerder hoope totte voldoeninge van 't subsidie sal zijn gegeeven, waeromme opgehouden is in resumptie.

186. Op het 20^e point spreeckende van de continuatie van 't subsidie voor de croone van Sweeden voor noch twee maenden, waeren verscheyden leeden noch ongelast, sodat daerom opgehouden heefft moeten werden in resumptie.

187. Uytte Generaliteyt ingebracht zijnde zeeckere resolutie, bij dewelcke verhaelt wierde dat Hollandt totte verpachtinge in 't geheel, maer nyet voor een gedeelte, conde verstaen onder zeeckere conditiën ende consideratiën, bij haer dienaenghaende geëxhibeert, daervooren haer de andere provintiën waeren bedanckende, versoeckende dat toch sonder vorder uytstel haer dienthalven mette andere provintiën gelyeffden te accommoderen, verclaerden de heeren van Amsterdam dat haer principalen seer qualijcken sullen opneemen dat sodanige verclaeringe bij Hollandt ter Generaliteyt werdt gedaen, daer nochtans zij ende andere leeden tot noch toe gelast zijn geweest, gelijck sij alsnoch zijn, om 'tzelve tegen te spreecken, als ten hoochsten naedeeligh voor 't landt ende te persisteren bij de collecte. Dezelve verclaeringe wierde bij Edam ende ons gedaen, sodat geen vruchtbaere conclusie vooralsnoch genomen heefft connen werden.

188. Daernae geresumeert weesende het consent van 't havengelt so 'tzelve lest gemodereert is, verclaerden de heeren van Hoorn daerinne nyet te connen toestaen omdattet nyet importeren soude ende oock ten aensien van Zeelant gelijcke disputen als 't last- ende veylgelt subject weesen soude; dat daerom best weesen soude te persisteren bij 't last- ende veylgelt ende die van Zelandt met alle mogelijcke middelen daertoe te disponeren; in allen gevalle, als men daertoe soude willen verstaen dat de scheepen om de West vaerende, alvooren à l'advenant de Oost- ende Noordtsvaerders behooren te werden beswaert. Enckhuysen ende wij ons hiermeede conformerende, heefft geen conclusie genomen connen werden.

189. De gedeputeerden bij Zijn Hoogheyt geweest zijnde om denzelven tot continuatie in de genomen resolutie van de 21^en september te willen animeren ende omme uyt zijnen naeme meede de brieven van den Staet met de zijne aen den admirael te willen seconderen, om denzelven alle scrupule wegh te neemen, die in de woorden so die nyet claer genoch stonden, bij denzelven souden mogen werden opgevat totten meesten ondienst van 't landt, voor dewelcke ondraeghlijck is datten viant op Engelandt als een vrij vaerwaeter hebben soude, ende de Engelssen daerdeur gestijfft in haer geïmagineerde opinie van eygenaers van de Nauwe Zee te weesen; dat men daernae nyet eens soude durven tegenspreecken met minder macht als men met so excessiven grooten macht 'tzelve hadde moeten conniveren ende als bedecktelijcken toestaen, daeruyt dan vorders nyet dan al te schaedelijcke consequentiën voor 't landt souden connen ontstaen.

Verclaeren dat Zijn Hoogheyt de heeren Staeten ten hoochsten bedanckt heefft over deese vigoureuse resolutie ende voorts aengenoomen de brieven van de Staet mette zijne te accompagneren ende datelijcken aen den admirael aff te senden, gelijck Zijn Hoogheyt mede verclaerde daeghs tevooren van gelijcken gedaen te hebben, daerop hij oock antwoordt van den admirael becomen hadde met brieven van den 2^en october, bij dewelcke dezelven verclaert wel geanimeert te weesen ende so haest de scheepen bij hem gedestineert aen sullen weesen gecomen ende de branders gereedt gemaeckt, dat de occasie waerneemen, soldaet- ende semanschap gebruycken ende in Godes naeme de resolutie voltrecken sal, sonder nochtans den staet van 't landt in pericule te stellen off yet onvoorsichtelijcken bij der handt te neemen, daeruyt naemaels meerder swaricheyden souden weesen te vreesen; dat Zijn Hoogheyt ende de heeren Staten haer daerop mochten verlaeten. Ende zijn hiermeede de gedeputeerden van haere moeyten ende debvoiren bedanckt ende verstaen de zaecke daerbij te laeten ende een goede uytcompste van Godt te verwachten.

190. Is meede gerapporteert van 't examen gedaen aen den persoon van Aerijaen Aerijaensz. van Delfft, die lest mette 14 scheepen uyt Duyns ontsnapt ende binnen Duynkercken gecomen ende voorts als hem vrij gedient hebbende ontslaeghen was. Verclaert dat in martio verleeden met 17 scheepen uyt Duyns geloopen ende in de Couronne gecomen zijn, daer vindende maer 3 scheepen, doch waeren daernae van Napels, Genua ende andere plaetsen noch meerder getal daerbij gecomen, tot in de 40 toe, ende eyntelijcken den Spaenssen admirael don Antonio d'Oquendo met 25 scheepen, bij hem hebbende 11 Ã 12.000 soldaten ende 4.000 bootsgesellen, met intentie om de vloote te convoieren in salvo ende weeder terugge te ghaen.

Dat de Fransse vloote van Bordeaus haer d'vreese al hadde aengejaeght ende ten waere de Duynkerckers haer den moet ingesproocken hadden, souden 't ontloopen ende haer scheepen ten besten gegeeven hebben.

Belanghende 't gevecht tegens onsen admirael verclaerde dat de vreese al in haer vloote was ende so onsen admirael meer cruyts gehadt hadde, daer sij noch een halff etmael van voorsien waeren als hij van haer scheyde, souden allegaer die costen deurgeloopen ende weer nae Spagnen gekeert hebben.

Verclaert meede datten vice-admirael Penninghton eerst vier ende nae de 2 scheepen, die de admirael Tromp voor 't noorder gadt hadde geleyt om 't uytcomen te beletten, telckens daervandaen heefft doen ghaen, ende 's nachts daeraen haer scheepen, 't een boot voor 't ander nae, aen boort gesonden heefft om met een gauwicheyt uyt te snappen, gelijck meede geschiet is.

Verclaert vorder meede dat in de 14 scheepen, daermeede zij ontsnapt zijn geweest, waren 1.300 soldaten met 500 gequetste, doch geen gelt. Wist oock van geen gelt in de vloote, ten waere in de leste scheepen van d'Ocquendo moght ingescheept zijn.

Seyt meede dat ontrent 1.000 dooden in haer vloote hebben gehadt ende dat binnen Duynkercken gereet gemaeckt wierden 14 caepers ende zes fregatten, doch costen nyet veel volck becomen, noch vier scheepen met cruyt ende loot gelaeden ende vier met touwen, masten ende andere houtwerck in de Spaensse vloote noodigh.

Waerop gedelibereert zijn[de] is goedtgevonden de gedeputeerden ter Generaliteyt te versoecken om deese verclaeringe in 't net te doen stellen bij forme van attestatie, om in tijden ende wijlen te passe gebracht te connen werden.

191. Den commissaris Ruysch, bij hem hebbende 300 soldaeten muscquettiers om opten 10 gehuurde scheepen gedistribueert te werden, versoeckt ordre aen wien hij hem mette zelve zal hebbben te addresseren. Ende is verstaen dat 30 daervan hier gelaeten sullen werden omme op 't schip in de Mase bestelt te werden, ende dat voorts hem requirant brieven sullen werden meedegegeeven aen burgermeesteren tot Amsterdam, met versoeck dat aldaer ordre willen stellen dat op 't spoedichste vervoert ende gedistribueert mogen werden so dat behoort.

192. Is daernae geleesen zeeckere missive van den heere Joachimi van den 1^en october uyt London, verhaelende in 't zeecker aldaer bericht te weesen datte coningh geresolveert is beyde vlooten te doen vertrecken ende te convoieren deur 't Canael nae 't Diep ende nae Westen ende dan weeder te keeren, so de scheepen van de heeren Staten aldaer dan wat doen willen de Spaenssen nae Duynkercken off vorders willende, dat haer best mogen doen, maer dat hij nyet en begheert noch lijden zal dat dezelve eenige hostiliteyt in de Nauwe Zee pleegen off dat hij deur sijn scheepen den swacksten helpen zal, treckende den coningh hem ten hooghsten aen 't gesagh over sijn see, meer als yemant gelooven soude ende geresolveert sijnde 'tzelve ten uytersten te maincteneren, meede nyet willende leyden dat eenige branders in zijn baey in de Spaensse vloote sullen werden gesonden, sullende hem met zijn macht daertegen stellen.

193. Is meede geleesen zeecker missive van den admirael Tromp van den 5^en october, ingeslooten hebbende den gemelten brieff van Joachimi, adviserende dat hij nu 63 scheepen sterck is, so kleyn als groot, ende noch zeeven van de Oost- ende Westindische Compagnie verwacht; dat hij oock bij hem heefft 8 Hollandse ende 3 Zeeusse brandscheepen, die hij prepareert ende op mergen gereedt souden sijn; dat hij alsdan eens crijghsraedt leggen soude ende met dezelve van de saecke eens discoursgewijse spreecken om te tenteren hoe zij geraedt ende geresolveert sullen zijn. Doch de saecke so uytvallende als Joachimi schrijfft, de Spaenssen 54 ende de Engelssen, so coninghs als gehuurde scheepen, 34 Ã 35 sterck zijnde, dat nae mensschelijcken oordeel hij, admirael, grootelijcx twijffelt aen de victorie. Wenscht naerder advijs op deesen. Sal effenwel hem geen occasie laeten ontsnappen om 't landt dienst te doen, noch aen zijn courage mancqueren.

Ter occasie van deesen in deliberatie geleydt zijnde off men nyet geraeden vinden soude, dewijl Joachimi van de resolutie alhier genomen ignorant is ende daerom met zijn brieven den admirael swaerhooffdich schijnt te maecken, eenen expressen nae Engelandt aff te senden om denzelven van alles te informeren ende bij den coningh ten zelven eynde alle debvoiren meede aen te wenden ten eynde partijen tegens malcanderen stelle ende d'een boven d'ander nyet en patrocineren. Ende teffens meede off men nyet eenige uytte regeringe den admirael zal bijvoeghen omme denzelven tottet uytvoeren van de commissie te meer te animeren.

Is om verscheyden reedenen best gevonden noch 't een noch 't ander te doen, maer de zaecke te laeten bij de ghenoomen resolutie ende van Godt de Heere een genaedige uytcompste te verwachten.

194. Gehoort het advijs van de heeren van de Reeckeninge haer geïnformeert hebbende op 't versoeck van burghemeesteren van Wieringen om tot conservatie van 'tzelve eylandt drye hoofden te doen slaen, één op 't Westlandt bij Dam, 't ander besuyden Den Oever, daer 't eylandt op 't smalst is ende voor deurscheuren gevreest werdt, het derde opte Gheever, ende verclaert weesende dattet zelve t'enemael noodigh is; dan opte costen meede ghedaen weesende informatie, dat bevonden was dattet eene langh soude moeten zijn 15 roeden ende costen soude ƒ 1.674 £ gulden, het ander van 110 roeden, dat costen soude ƒ 9.947 £, het 3^e van 10 roeden, dat costen soude ƒ 1.940 £, t'saemen ƒ 13.561 £. Ende alsso het eylandt van Wieringen geen middelen heefft om 'tzelve te connen vervallen, meenden dat men de heeren Committeerde Raden van 't Noorderquartier soude mogen lasten ten meesten dienste ende mintste schaede van 't landt dezelve hooffden daer te doen slaen, met last om te despiciëren off over 'tzelve eylandt geen middelen connen werden ommegeslaegen om daeruyt de costen eenighssints te connen vervallen, is nae deliberatie met dit advijs geconformeert ende mitsdien die sorge de heeren Committeerde Raden voornoemt aenbevoolen.

195. Noch zijn geleesen eenige requesten van kleynen importantie.

196. Is ghedaen lecture van de resolutiën verleeden weecke genomen, die daermeede gehouden zijn voor geresumeert ende gearresteert, mits dat van de contrarie consideratiën van de heeren van Amsterdam, Edam ende Medenblick op 't geproponeerde ter Generaliteyt van 't verpachten van de convoien ende licenten notitie zal worden gehouden ende 'tzelve tot haeren prejuditie nyet en zal werden geduyt.

197. Op 't versoeck van Cornelis Jansz. Nyeuweboer, pachter van 't bestiael tot Enckhuysen, versoeckende zijn eygen beesten voor de pacht gecofft meede te mogen uythallen ende tot dien eynde dispensatie van 't 17^e articule van de ordonnantie contrarie luydende, is goedtgevonden daerop alvooren te verstaen 't advijs van de heeren Committeerde Raeden van 't Noorderquartier.

198. Op 't geproponeerde van de heeren Edelen is goedtgevonden eenige uytte vergaderinge te committeren, die Sijn Hoogheyt op ghisteren thuysgecomen, souden ghaen congratuleren ende verwillecomen, werdende hiertoe versocht ende gecommitteert een van de heeren Edelen mette heeren van Dort, Haerlem, Delfft, Leyden, Amsterdam ende Rotterdam ende de drye voorsittende leeden van 't Noorderquartier, die weederkeerende verclaeren 't officie gedaen te hebben ende dat Zijn Hoogheyt de vergaderinge hooghlijcken bedanckt ende daerbij verclaert zeer wel gedaen te hebben dat bijeengebleeven zijn om aff te wachten de uytcompste van de vloote ende om op alles ordre te connen stellen.

199. Die van Amsterdam notificeerden dat mette resolutie op ghisteren ter Generaliteyt genomen, bij dewelcke den heer Croock uyt Zelandt werdt gecommitteert om neffens den heer Ernst Roetersz. hem te vervoegen in Texssel ende 't Vlie ende aldaer uyt te presten alle de scheepen die daer zijn ende noch geduurende haer aenweesen soude mogen invallen, seer groote alteratie tot Amsterdam onder de coopluyden ontstaen was, deurdien de Oostersche vloote daerdeur lichtelijcken terugge soude mogen blijven ende de ingeseetenen deeser landen daerdeur nyet alleen met haer inlansche waeren, haringh ende andere het bederff subject souden moeten blijven sitten, maer teffens dat bloot blijven van de incomende waeren van coorn ende andere, die men nyet missen kan, daerdeur lichtelijcken een onverwachte duurte soude connen [ont]staen, behalven dattet landt soude moeten missen soo 't incoomende als uytghaende convoy van scheepen, so hoogh importerende, dat meede geen kleyne somme soude bedraeghen.

Versochten daeromme dat ter Generaliteyt deese zaecke gerecht moght werden ende de gedeputeerden aengeschreeven de convoiers van Oosten, die nu lest overgecomen zijn off souden mogen invallen, nyet naer de vloote te doen affghaen, maer bij de Oostersche vloote t'haeren verzeeckertheede te blijven om voor te comen 't grieff ende swaricheyden daeruyt anderssints te vreesen.

Waerop gedelibereert zijnde is goedtgevonden hierop alvooren eens te verstaen 't advijs van Zijn Hoogheyt, ende zijn hiertoe gecommitteert een van de heeren Edelen, Dort, Haerlem, Delff, Leyden, Amsterdam, Rotterdam, Alckmaer, Hoorn ende Medenblick, metten raedtpensionaris, dewelcke rapport doende verclaeren dat Zijn Hoogheyt, insiende de importantie van de clachten bij Amsterdam gedaen ende de reedenen daertoe dienende, t'eenemael geraeden vindt dat 2 à drye scheepen de Oostersche vloote sullen werden bijgelaeten ende de gedeputeerden hiervan verwittight, 'twelck bij alle leeden gevolght weesende, is in dier voegen geconcludeert ende verstaen dattet zelve voor resolutie ter Generaliteyt sal werden ingebracht. Dan 'tzelve ghedaen weesende, verclaerden de gedeputeerden dat die van de provintie daertoe nyet en waeren te beweegen, te min omdat deur 't aenwassen van de Engelssen ook meerder getal van nooden is om de saecke met fatsoen boven te comen. In allen gevallen souden met Zijn Hoogheyt zelffs op dat subject naerder moeten spreecken, waerop effter omvraege gedaen weesende, effter goedtgevonden voor een expediënt dat al de scheepen, alreede ingevallen, nae den admirael sullen affghaen ende dat van de noch in te vallen drye tot convoy sullen moeten blijven.

200. De ingelanden van de Noorder Nessen bij Medenblick is op haer versoeck toeghestaen continuatie van haere verpondinge voor den tijdt van vijff jaeren, mits 'tzelve aenleggende tot versterckinge van haeren dijck, alles onder 't opsicht ende in conformité van 't advijs van de heeren Committeerde Raden van 't Noorderquartier ende opten ouden voet.

201. De heer van Alckemaede versoeckende tottet stellen van zeecker vierbaecken ten dienste van de scheepen Sparendam deurvaerende, zeecker jaerlijcxe thol te mogen stellen van 8, 6, 6, 4 sts. respective 's jaers op ijder schip, 20 ende minder lasten groot zijnde, ende daerop omvraeghe gedaen, verclaerden de heeren van Haerlem ende Leyden verscheyden schippers daerop gehoort te hebben, die nyet en conden oordelen dat de scheepen hierdoor eenige dienst geschieden conde, waeromme 'tzelve ook, ende oock om de belastinge van de commerciën voor te comen, bij meest alle leeden is geëxcuseert.

202. Die van Haerlem, haer naerder verclaerende op 't versoeck van de Westindische Compagnie, conden daerinne toestaen onder gelijcke verclaeringe als Leyden van dat haer actiën in de Caemer van Amsterdam over te teyckenen gelijck recht souden hebben als de actiën aldaer, ende dat sij souden blijven bij de gerechticheeden tot noch toe gebruyckt.

Hierop omvraege gedaen weesende is verstaen deese consideratiën nyet gemeens te hebben mettet versoeck ende daeromme dienonvermindert geconcludeert datte Compagnie haer versoeck belanghende de affterstallen ende versochte subsidiën werdt toegestaen ende haer daervan acte gegheeven sal worden, met beloffte omme uyt de eerste consenten dienthalven eenige naerder satisfactie ghedaen te sullen werden, werdende de heeren van Haerlem ende Leyden versocht haer mette resolutie te willen conformeren, vertrouwende dat bij de Compagnie zelffs opte gemoveerde grieven haer satisfactie zal worden ghedaen.

203. Op het 21^e point spreeckende van 't solliciteren ende onbehoorlijck brigeren nae ampten ende officiën, ende sonderlinge die van de Justitie, ende omme 'tzelve voor te comen, is goedgevonden onvermindert vorige resolutie hierop eens te verstaen 't advijs van beyden Hoven van Justitie wat onbehoorlijck brigeren is ende op wat voet ende middel 'tzelve voor te comen.

204. Belanghende 't placcaet tegens het vloecken ende sweeren ingestelt, zijn de gecommitteerde leeden gelast het besogne op 'tzelve tot naerder beschavinge ingestelt te voltrecken.

205. Op het 22^e point omme te procederen tot vergheevinge van de president- ende griffierschappen van den Hoogen Raede volgens het leste voorslagh, de heeren van Leyden ende Medenblick alsnoch persisterende van de Seeuwen so grooten advantage, als met stuckjes voorgenomen wordt tegens so avantageusen tractaet, nyet te connen toestaen, maer haer precijse houdende aen de stemminghe volgens het tractaet, off dat men vanweegen deese provintie soude behooren te procederen tottet stellen van een griffier ende president, zijn de leeden versocht haer naerder te willen beraeden op 't een off d'ander uytcompste ende de saecke effter opgehouden in resumptie.

206. Op 't vergheeven van de vacante raedsheerschappen die van Leyden noch nyet gereedt zijnde, zijn versocht haer meede beneffens andere leeden gereedt te willen maecken.

207. Op 't vergheeven van 't fiscquaelsampt, voor deesen bij de heeren van de Reeckeninge op geadviseert, is verstaen datte leeden haer meede naerder sullen bedencken omme daerinne op 't spoedichste een uytcompste te vinden.

208. Lancelot van Brederode versoeckende in zijn vorige plaetse van 't raedsheersampt gerestitueert te mogen werden, is 'tzelve bij de meeste advijsen affgeslaegen ende mitsdien gehouden voor geëxcuseert.

209. Rapoen cum sociis, coopluyden tot Amsterdam, versoeckende betalinge van haer gehuurde ende in brandt gesprongen schip, mitsgaders van de verdiende maentgelden t'saemen bedraegende in de 60.000 £, is goedtgevonden de heeren Committeerde Raden te lasten alle debvoiren ter Generaliteyt te doen teneynde de overschooten leegerpenningen van de Generaliteyt haer mogen werden in handen gestelt om daeruyt deese betaelinge te doen.

Dan de provintiën nyet verder connende gebracht werden als tot betaelinge van 33.000 £, soveel het schip getauxeert is, surcherende de vorder betaelinge totdat generalijcken op alle de gehuurde scheepen ordre sal worden gestelt, is goedtgevonden dit bij provisie te accepteren ende opte reste vorder debvoiren te doen.

210. Bij eenige deputeerden naerder voorslagh gedaen weesende om den Admiraliteyt tot Amsterdam tottet teyckenen van de obligatiën van de ontfanger Hoeffijser te beweegen, is 'tzelve in bedencken gehouden totdattet advijs van de Raedt van State van de executie van de Brandenburchse penningen naerder zal zijn gehoort.

211. Uytte Generaliteyt ingesonden zijnde zeecker placcaet tegens het drucken van fameuse liedtjes ende anders tot nadeel van Zijn Ma.^t van Engelandt ende Engelsse ministers allomme gestroyt, is goedgevonden dattet zelve allomme gepubliceert ende daerbij hetzelve drucken stricktelijcken verbooden zal werden.

212. Den raedsheer Pauw rapport doende van 't gebesogneerde in de synode van Noordthollandt tot Alckmaer gehouden, verclaert aldaer met goede ordre verscheyden saecken affgehandelt te weesen, als breeder bij sijn schrifftelijck rapport moght werden gesien, doch dat voonaemelijcken meede aldaer geürgeert is datte houwelijcxe proclamatiën in gheene steeden noch plaetsen van eenigerhande personen sullen mogen werden gegheeven die nyet en sullen connen bethonen dat sij 2 jaeren in dezelve plaetse gewoont hebben, off attestatie meedebrengen van haer laetste woonplaetse; dat oock gerecommandeert wierde dat een reglement doch eyntelijcken moght werden gestelt op 't ius patronatus; datte meeste moeyten ende onluste daer gemaeckt hadde de questie van den kerckenraedt tot Barsinghorn tegens het classis van Alcmaer, ende den heer van Schagen belanghende het beroep van den predicant Bulæus haer tegens danck, so sij seyden, geobtrudeert, doch dat bij hem de zaecke daernae beleyt was dat vijff uytte classe van Alckmaer mette deputatie van 't synode gecommitteert zijn om de questie bij te leggen, is 't doenlijck, hem vorder refererende tot zijn schrifftelijck rapport ende is denzelven voor zijn moeyten ende debvoiren bedanckt ende 't rapport overghenomen.

213. Is geleesen zeeckere deductie van 't classis van Alckmaer justificerende het beroep van domine Bulæo. Seggen dat met volcomen contentement van de kerckenraedt deesen Bulæus tot haer dienaer voorgeslaegen ende vorder bij dezelve versocht is aen den predicant Crathan [?] dat so bij den heer van Schagen ende andere, daer 't behoort, wilde teweege brenghen datten zelven haer tot predicant moght werden bijgevoeght, gelijck bij denzelve dienvolgens gedaen is, als bij de neffensghaende brieven van den domine Crathan [?] voorss. conde werden [...] de zaecke vorder so die van 't beghin totten eynde toe vervolght was, verhaelende ende met verscheyden bijghaende munimenten verifiërende, ende weesende van advijs dat men die van den kerckenraede tot Barsinghorn behoort te beweegen ende te raeden dat zij met advijs ende goedtvinden van den heer ende door dengheenen, daer 't behoort, het beroep van domine Bulæo willen bevorderen.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden die van den classe deese zaecke te beveelen ende dezelve te authoriseren om die van den kerckenraedt tottet bevorderen van dit beroep te persuaderen, 'twelck die van den kerckenraedt sullen hebben te volghen, ten waere bij den classe haer yet moghte werden te laste geleyt, daervan zij naer gewoonte behoorlijcken moghten appelleren, in welcke cas de synode daerinne soude hebben te disponeren als dezelve in goeden consciëntie sullen vinden te behooren.

214. Den heere Vosbergen, thresorier van Zijn Hoogheyt, versoeckende betaelinge van het tractament van Zijn Hoogheyt, in ultima junii al verscheenen, monterende ter somme van ƒ 84.150 £, alsso buyten sulcx het Hoff nyet en can werden gehouden, is goedgevonden deese saeke bij de heeren Committeerde Raeden ten besten te recommanderen.

215. Het point van 't havengelt effter geresumeert weesende, persisteerden de heeren van Hoorn, Enckhuysen ende wij bij vorige difficulteyten, waeromme sonder conclusie is blijven steecken.

216. Op 't verpachten van de convoien ende licenten de vorige leeden noch persisterende bij haere difficulteyten, is meede sonder conclusie opengebleeven.

217. Den colonel Colpeeper versoeckende betaelinge van sijn affterstallige tractament, boven de 20.000 £ bedraeghen[de], ende datte heeren van Enckhuysen offte haeren ontfanger daertoe gehouden moght werden om 'tzelve aen hem te voldoen offte dat hij op een ander comptoir moght werden gerepartieert, is nae deliberatie goedtgevonden dat brieven aen de heeren Committeerde Raeden sullen werden geschreeven om ordre te stellen dat deesen suppliant 'tsij bij Enckhuysen offte andere repartitie der comptoiren behoorlijck contentement moght werden ghedaen.

218. Is opte instantiën uytte Generaliteyt in omvraeghe gebracht wat antwoordt men den heere Joachimi gheeven zal op zijne brieven, te weeten off hij den grave van Noord-Humberlandt het woordt zal mogen gheeven ende in effecte met Zijn Ma.^t contracteren dat bij Sijn Ma.^t zeeckeren tijdt van 8 à 10 daeghen sal worden gestelt binnen welcken beyde vlooten sullen moeten vertrecken, met beloffte dat geduurende die tijdt de Spaenssen bij de onse nyet en sullen worden aengetast in Duyns, maer wel so dezelve vloote langer soude moeten blijven legghen als den gestelden tijdt, mits dat Zijn Ma.^t teffens sal belooven de Spaensse vloote, van de reede zijnde, nyet vorder te convoieren,

Daerop bij de leeden verscheyden consideratiën wierden gemoveert, eenige sustinerende dat deur dit doen het voorneemen van den admirael infructueus soude werden gemaeckt ende deur kennisse van deese negotiatie in zijn couragie soude verflauwen ende oock te veel tijdts verlooren werden, dat noch te sorghlijcker is, omdat men diep in de herffst schiet ende alle daeghen nyet dan storm ende onweer heefft te verwachten; dat men daeromme best doen soude om Joachimi geen antwoordt met allen toe te schrijven ende den admirael de sorghe bevoolen laeten.

Andere oordelden ter contrariën. In cas sodanigen handel getroffen ende schrifftelijcken geobtineert conde werden, dattet een zeer groote zaecke was ende alle gemaeckte oncosten ende moeyten waerdigh; dat in effecte onse maght deur Zijn Ma.^t van Engelant van de Spaenssen halssen ende so maghtigen vloote werdt affgebeeden, sullende 'tzelve teffens connen strecken tot eeuwich monument van der Spaenssen couardise ende bloodicheyt onder so maghtigen vloote ende van haer needergevelden trotz deur soo cleynen macht van 't landt in 't beghin, ende naemaels deur Godes continuerende seeghen in so corten tijdt so merckelijcken verghroot tot schrick zelffs van vrunden ende vianden, werdende oock met dit doen den coningh van Engelant nyet gefomenteert in zijn opinie van meester ende heer van die zee te weesen, maer tussen sijn seggen en ons ontkennen als een middelwegh gevonden, bij dewelcke wij opte intercessie van Zijn Ma.^t tot sodanigen voorslagh verstaen werden ons te laeten beweegen ende dat daeromme wel noodigh weesen soude datten heere Joachimi daertoe moght werden gelast ende aengeschreeven.

Dan heefft om deese contrarie-consideratiën wille geen conclusie inne genomen connen werden, maer zijn de vorige gecommitteerden metten raedtpensionaris Catz versocht boven ter Generaliteyt te willen ghaen ende aldaer de naerder consideratiën van d'andere provintiën ende van Zijn Hoogheyt te hooren ende daervan rapport te doen, 'twelck rapport gedaen zijnde, was verhaelt datte opiniën aldaer meede waeren contrariërende, sodat geen conclusie inne genomen hadde connen werden ende is daerom alhier meede opgehouden datte leeden haer daerop naerder souden willen bedencken.

219. Zijn geleesen brieven van den admirael van de 8^en deeses, overgesonden met 2 oorloghscheepen met een neffensghaende acte, geteykent bij den admirael ende verscheyden van de treffelijckste capiteynen ende in effecte bij den heelen chrijsraet, bij dewelcke sij eendrachtelijcken verclaeren datte Spaenssen sterck zijn 54 scheepen ende de Engelssen 35, t'saemen 89 scheepen, daertegens wij sterck sijn in alles 76 scheepen, sodat sij haer macht tegens deese beyde maghten balancerende, gesaementlijcken oordelen den viant noch stercker als zij te weesen nochte eenige advantage opte zelve te connen speuren.

Versocht daeromme den voorss. admirael, naedien de Engelssen uytten naeme van den coningh rondelijcken haer verclaeren voor vianden, so te waeter als te lande tegens ons, so eenige schot opten viant opte reede doen ende dat sij de Spaensse totte doot sullen assisteren, dat hem eenige uytte regeringe moghten werden bijgevoeght omme mette zelve naerder te connen beraedslaeghen wat in deesen te doen sal staen; datte zelve gedeputeerden aen landt souden connen resideren, gelijck jegenwoordigh den geheelen raedt ter Admiraliteyt van Duynkercken hun derwaert getransporteert hebben, hadde hij, admirael, tot dien eynde twee oorloghscheepen affgesonden omme door dezelve in zeeckerheyt geconvoieert te werden. Worden in 't particulier meede verhaelt datte Spaense wel voor 6.000 lb. steerlings aen cruyt van de particulieren in Engelandt hadden gecofft met weeten van den coningh, die oordelde haer ende de onse sulcx vrij te staen, doch het cruyt, oock de anckers, cabels ende touwen uyt 's conings magasijnen versocht, waeren gedifficulteert ende affgeslaegen.

Deese saecke effter in omvraeghe gebracht weesende, is goedtgevonden alvooren hierinne te resolveren, datt vorige gedeputeerden metten raedtpensionaris de consideratiën van de provintiën ende van Zijn Hoogheyt daerop alvooren eens sullen hooren ende daervan rapport doen, 'twelck gedaen weesende, hadde Sijn Hoogheyt van advijs geweest datt in de zaecke noch geen veranderinge was anders als datte opinie van onsen admirael van de sterckheyt der contrarie-vlooten deur den chrijsraet werden geconformeert ende alsnoch geoordeelt dat zij nyet stercker waeren, noch eenige advantage opte selve hadden. Persisteerde daeromme bij zijn vorige advijs dat men den admirael soude toesenden alle macht die moghelijck sijn soude ende denzelven effter aenschrijven om de resolutie van den 21^en september in 't werk te willen stellen, oock tegens de Engelssen zelve, so die haer moghten opposeren, so haest hij eenige goede apparentie becomen soude hebben.

Waerop naerder gedelibereert weesende, conformeerden haer de meeste leeden met dit advijs, wytgeseyt dat eenige de woorden “indien hij hem sterck genoch bevindt ende advantage siet” in de vorige resolutie staende, wilden geroieert hebben ende in plaetse van dien gestelt “dat hij dezelve met zijne bijhebbende maght soude hebben aen te tasten ende te ruïneren, ten waere sulcx onmogelijck bij hem geoordelt wierde”, sodat in dier voegen oock geconcludeert is geworden ende verstaen dattet zelve voor resolutie ter Generaliteyt zal werden inne[ge]bracht.

220. Uytte Generaliteyt gerapport[eert] zijnde van de naerder resolutie, aldaer opte brieven van den admirael Tromp genoomen ende hoe dat aldaer vastgestelt is van geen besendinge aen den admirael te doen, uyt vreese dat geen vrucht, maer de saecke schaede soude mogen doen ende misschien den admirael in sijn goedt voorneemen discourageren offte eenighe scrupulositeyten aenbrenghen moght, doch datten zelven effter bij iterative brieven aengeschreeven zal worden het getal van scheepen tot 80 à 90 in 't getal dat hem zal toecomen, ende voorts gelast omme mette zelve maght te voltrecken de resolutie van den 21^en september voorss. ende nyettegenstaende alle dreygementen van de Engelssen de Spaensse in Duyns aen te tasten, te ruïneren ende te destrueren soo 't mensschelijck ende mogelijck is; dat ten zelven eynde 's landts scheepen onder de Visscherije sijnde opontbooden ende derwaertaen meede gelast sullen werden te ghaen om den admirael te assisteren; dat dienonvermindert meede aen den heere Joachimi sal werden geschreeven om zijn beghonnen negotiatie metten coningh te voltrecken ende so hij schrifftelijcke acte becomen can, dat hij dan, ende eerder nyet, den admirael sal aenschrijven ende lasten voor dien tijdt te supercederen, om nae exspiratie sijn beste te mogen doen, doch alles voor den Engelssen opten eedt bij hem gedaen secreet te houden, werdende den admirael hierentussen dat hiervan getracteert wordt de handen opengestelt om de resolutie te mogen executeren als 't hem geraeden duncken zal. Ende is genochsaem bij alle leeden, uytgeseyt dat Delfft ende Rotterdam een weynigh eerselden opte buysscheepen, deese resolutie geapprobeert ende gehouden voor gearresteert.

221. Effter geresumeert zijnde omme een impost te vinden op 't kleedtgelt, conden alle leeden daerinne verstaen als de ampliatie van laekenen daeruyt soude gelaeten zijn, mits datte militaire personen daeronder meede souden sijn beghreepen, uytgeseyt de Edelen, Haerlem, Rotterdam ende wij, sodatte zaecke is opgehouden ende de leeden versocht sijn haer naerder te willen doen lasten.

222. Belanghende den impost opte tabacque te stellen volgens 't concept bij alle leeden inne geconsenteert weesende, is 'tzelve middel gehouden voor gearresteert.

223. Den pachter van de pick ende teer tot Amsterdam bij de baenluyden ende meester scheepstimmerluyden aldaer den peyl aldaer geweygert werdende, die in alle andere steeden werdt toegestaen, ende versoeckende dat dezelve gelast mogen werden 'tzelve toe te staen ende hen de ordonnantie gepresteert, is goedgevonden alvooren hierop te verstaen 't advijs van de heeren Committeerde Raeden.

224. Sijn geleesen brieven van den admirael van den 11^en october, verclaerende de leste brieven van den Staet ende Sijn Hoogheyt mette 2 pincken wel ontfangen te hebben, ende hoewel hij metten chrijchsraedt opten 7^en ende 8^en october lestleeden, als sij noch maer 65 à 66 scheepen sterck waeren, van advijs waeren dat geen advantage opten vijant ende Engelssen hadden ende nyet wel sterck genoch om van de victorie goede hoope mensschelijckerwijse te connen hebben, dat hij effenwel zeedert noch 12 à 14 scheepen becomen hebbende, de zaecke in naerder deliberatie van den chrijsraet op huyden heefft gebracht, ende dat sij eenparichlijcken hebben geoordelt dat sij alsnu opten viant ende Engelssen advantage behoorden te hebben, so Godts zeegen daerop sal mogen volghen ende daerom eendrachtelijcken meede geresolveert mettet eerste bequaeme weer ende windt den viant aen te tasten ende haer te defenderen tegens allen ende eenen yeghelijcken die 'tzelve soude moghen verhinderen, ter occasie van welcks in deliberatie geleyt zijnde wat den admirael op deesen te rescriberen, ende off nyet noodigh was vanhier een pinck nae de buyssen te doen ghaen om alle 's landts oorloghscheepen den admirael noch bij te doen comen, ende eyntelijcken off nyet best is, dewijl in 't rijck merckelijcke veranderinge ontstaen, de coningh ende coninginne zelffs haer tegens de Spaensse beghinnen te openbaeren ende eenige grooten ronduyt beghinnen te spreecken datte gemeene Christenheyt daeraen geleeghen is datte Spaensse vloote werde geruïneert, hebbende de Engelsse scheepen oock, soo 't schijnt, deur vreese van de branders haer tusschen ons ende de Spaenssen vandaer begheeven buytenom, sodat sonder de Engelssen te raecken de Spaenschen connen werden aengetast, eenige grooten oock aen Joachimi openinge ghedaen hebbende van mett deesen Staet ende Engelant tegens 't huys van Oostenrijck een ligue defensive ende offensive te maecken, off daerom nyet best is de brieven ende last van naerder negotiatie op Joachimi gegeeven terugge te houden, om de genomen courageuse resolutie van den admirael deur die occasie geen prejuditie te gheeven.

Is nae deliberatie geresolveert datten admirael voor sijne goede courage ende ijver zal worden bedanckt ende voorts geanimeert om daerbij te continueren ende in Godes naeme sijn resolutie in 't werck te stellen, so haest weer ende windt sullen dienen ende van Godt de heere de uytcompste verwacht.

Is voorts meede verstaen datten commandeur van de buysscheepen ende die noch vorder in de Mase mogen zijn, datelijcken meede nae den admirael uytgesonden sullen werden met brieven aen den admirael omme, is 't noot, ook de vordere oorloghscheepen opte buyssen bij hem te mogen doen comen, werdende het schrijven aen Joachimi ongeraeden geoordelt ende de brieven daervan opgehouden.

Ende is voorts verstaen dat alles voor resolutie ter Generaliteyt sal worden ingebracht deur dezelve heeren, hiertoe voor deesen gecommitteert. 'tZelve gedaen weesende wierde gerapporteert dat de provintiën met Zijn Hoogheyt belanghende [de] twee eerste poincten haer mette resolutie van Hollandt conformeerden ende dat dienvolgens de brieven daervan ingestelt ende met de twee oorloghscheepen den admirael datelijcken toegesonden sullen werden. Dan belanghende 't antwoordt te geeven aen Joachimi om zijn negotiatie metten coningh te continueren, dat eenige meenen dat sulcx noodigh is ende dientigh, Sijn Hoogheyt 'tzelve meede so apprehenderende, omdat bij dit middel ons mette Spaensse vloote alleen te doen ende de Engelssen daerbuyten souden weesen, ten 2^en omdat het respect van deesen Staet jegens den coningh so best soude connen werden bewaert ende so den coningh te traegh is om te resolveren, dattet doen van den admirael, so daer yet moght volghen, te beeter zal connen werden geëxcuseert, ende ten 3^en omdat in cas van quaede rencontre de onse strandende, in geen pericule van lijff ende leeven deur den Engelssen aen landt souden mogen werden gebracht ende andere reedenen meer, voor deesen geallegeert.

Dat Hollandt met drye andere provintiën hiertegens van advijse waeren dat deese negotiatie van Joachimi t'eenemael ondienstich weesen soude, de saecken staende als se staen, omdat daerdeur de maximen van de Engelssen van meester ende eyghenaers van de zee te weesen genochsaem werden geacquiesceert ende toegestaen, ten 2^en omdatten admirael daerdoor perplex ende twijffelachtigh gemaeckt ende van zijn ghoede resolutie soude connen werden gediverteert, ten 3^en omdat den coningh onder den handel verneemende dat yet tegens den handel strijdende bij der handt genomen werdt, daerdoor wel meerder offensie soude werden gegeeven alsoff men 't voor de vuyst hadde ghedaen omdat hij deur de handel soude verstaen geabuseert ende misleyt te sijn. Sodat om deese dispariteyt van advijsen de saecke uytgestelt was tot merghen nae de predicatie om dan geresumeert te worden, ende daerom alhier in omvraeghe gebracht zijnde wat de leeden alsnoch best souden moghen oordeelen, is goedtgevonden bij de voorghaende resolutie te persisteren ende dat daernae de saecke bij de andere provintiën zal werden beleyt.

225. Zijn geleesen verscheyden missiven van den ambassadeur Joachimi van den 10^en ende 11^en deeses uyt London, verhaelende dat bij den grooten admirael ende den secretaris Willingham hem twee schrifftelijcke memoriën waeren gegeeven om aen deesen Staet overgesonden ende antwoort op becomen te worden, bij dewelcke geëxpostuleert werdt over de insolentie bij seecker oorloghschip op zijn custen gepleeght met het neemen van drye Engelsse barcken met 220 Spagnerden, tegens 't respect dat Zijn Ma.^t op zijn zeeën, zijn custen ende sa chambre impériale toecompt, versoeckende dat omme vorder onlusten ende onheylen voor te comen, dat faict moght werden gerepareert, het volck gerestitueert, den capiteyn exemplariter gestrafft ende de schade bij sijn ingeseetenen daerdeur geleeden moght werden vergoedt. Versocht van gelijcken reparatie van 't neemen van een derde Engels scheepjes met volck onder Douvres, daervan onsen admirael alreede beloofft soude hebben reparatie ende exemplaire straffe te sullen doen. Vermaende oock ten hooghsten den admirael ende de heeren Staeten geen branders noch hostiliteyt op zijn reeden ende havens te willen gebruycken off in 't werck [te stellen], opte hooghste indignatie daerover van Zijn Ma.^t te bevreesen ende te verwachten.

Verhaelt vorder Joachimi dat bij hem geweest [is] zeecker ridder, geheeten Manssiel, weesende een oudt arch man. Seyt apart metten coningh gesproocken te hebben om met ons een ligue offensive ende defensive te maecken tegens allen anderen, daer hij apparentie toe siet so wij aen Zijn Ma.^t willen overgheeven dat wij met zijn licentie den haringh in zee vangen ende alsso den maght om sulcx te doen onder ons ingeseetenen vorder verdeelen, ende soude bij dit middel ordre gestelt connen werden dat deese Spaensse vloote aengehouden ende nyet weeder in Spagnen keeren soude. Denzelven edelman had den coningh voorgedraegen dat deese vloote tot geen anderen eynde aldaer gecomen was als om tusschen Engelant ende deesen Staet twist te rockenen. Denzelven ridder hadde meede verclaert Zijn Ma.^t verthoont te hebben dat oirboir was voor 't rijck dat deese vlote deur onse scheepen geruïneert werde, opdat de Spaenssen nyet meer met sulcke vlooten daer moghten comen ende haer selffs een affront comen doen.

Den heere Boswel, een van de grooten, hadde meede verclaert dat sodanige neutraliteyt als de coningh met Spagnen hout, het rijck schandelijck is ende wellichtelijcken ruïneus soude connen sijn, als waerdoor den Spagnert so maghtige vloote selffs tegens 't accord op haer custen brenght; dat best was dat deese vloote geruïneert werde, ende tegens gelijcke in toecomende het rijck gewaepent.

Den grooten thresorier ende den secretaris Coeck hadden meede verhaelt dat sonder groot interest van 't rijck die vlooten daer nyet langher waeren te gedoogen ende dat men daerom ordre stellen most om die eerstdaeghs te doen vertrecken, doch Joachimi ende andere meenden dat de Spaensse nyet licht vertrecken souden voor meeder maght uyt Spagnen off Duynkercken bij haer gekreegen te hebben, ende dat dezelve de onse als voor een corten tijdt gevictalieert, souden poogen te verduuren ende dan deur te ghaen.

Den coningh hadde meede Joachimi op zijn propositie van dat hij hem neutrael wilde houden voor antwoordt gegheeven 'tzelve te willen doen, mits dat van onse sijde weederomme pour honeur de ses mers en sa chambre impériale gheen hostiliteyt soude werden gepleeght. Hadde vorder Zijn Ma.^t aen Joachimi versocht of wij geneegen waeren tot een ligue offensive ende defensive met hem te maecken tegens allen. Hadde geantwoordt nyet te twijffelen off souden geneegen sijn met Zijn Ma.^t ende die croone van Vranckrijck gelijcke ligue te maecken, doch daervan te sullen overschrijven om last, so hij was versoeckende bij deesen. In 't gros verclaerde de voorss. Joachimi dat men claerlijcken aldaer speuren conde datte intentie van Zijn Ma.^t is off aen d'een off aen d'ander zijde met deese Spaensse vloote zijn vordel te doen.

226. Zijn meede geleesen brieven van onse ambassadeurs uyt Glückstad van den 11^en deeses, innehoudende dat opte propositie bij haer gedaen, geen finale antwoordt hebben te verwachten, maer alles bij Zijn Ma.^t getraineert ende verschoven werdt totte uytcompste van de vergaderinge in Polen. Versoecken last hoe haer te draeghen ende off den coningh in de Sonde sullen volgen om haer debvoiren te continueren, off anderssints, soo geen apparentie sien off sij nyet en sullen mogen tehuyskeeren om 't gemeenelandt in geen vergeeffsche oncosten te doen vervallen.

227. Adviseren vorder aldaer uyt zeecker missive voortgecomen uyt een Portugees, bericht te worden datte Spaensse vloote van intentie soude geweest zijn om haer nyeuw overgebrachte volck te Duynkercken aen landt te setten, ende aldaer weeder oude Spagnerts inne te neemen ende mette zelve naer de Eems te ghaen om met intelligentie van den graeff haer van Embden te prevaleren, ende datte Portugees soude verclaert hebben aengenomen te hebben om aen dezelve bij wissel te remitteren 105.000 rijcxdaelders. De seeckerheyt hadden nyet connen verneemen, maer adverteerden effenwel de heeren Staeten daervan om een waeckend oogh in 't zeyl te houden.

228. Den raedtpensionaris proponeerde datten heer van Brederode hem versocht hadde alhier voor te draeghen hoe dat Sijn Genade, met zijn compagnie colonelle geaffecteert zijnde op 't comptoir van Enckhuysen, geen betalinge en becompt ende alreede ten affteren is aen maentghelden een somme van 50.000 £, versoeckende dat ordre moght werden gestelt op 't comptoir van Enckhuysen ten eynde hem als anderen satisfactie moght werden gedaen.

Die van Enckhuysen hierop gesommeert zijnde, claeghden datte heeren Committeerde Raden van 't Quartier weygerich waeren aen de personen die capitalen op haer comptoiren hebben uytgestelt, brieven te passeren, daeruyt verscheyden onlusten ende murmuratiën onder [de] gemeente ontstonden ende noch voorder swaricheeden te vreesen waeren ende een commotie in haer heele stadt. Versochten dat bij deese vergaderinge dezelve raden moghten werden aengeschreeven om aen de voorss. rentiers, sowel als op andere comptoiren, brieven in forma te gheeven. Belanghende 't vorder versoeck seyden dat haer comptoir onmachtich was deese t'affterheyt aen den heere van Brederode ende anderen te voldoen, maer dat bij ondersoeck 'tzelve uyt andere comptoiren van 't quartier soude connen werden gevonden.

Versochten daeromme dat uytte vergaderinge commissarisen souden moghen werden gecommitteert om van Alckmaer in beghinnende bij ordre den staet van alle comptoiren van 'tzelve quartier te ondersoecken ende te examineren, daeruyt alsdan bevonden soude connen werden de waerheyt van haer geallegeerde onmacht ende dat andere comptoiren sijn van sodanigen nature offte constitutie dat daerover dit cort bij Committeerde Raden soude connen werden gevonden. Dan is vermits den laeten avondt doenmaels geen deliberatie op gevallen.

229. Is geleesen een missive van de Staten van Utrecht sustinerende dat tusschen die van de Loopwijckerwaert, Polsbroeck ende eenighe andere dorpen, leggende in de respective jurisdictiën van Hollandt ende Utrecht, belangende het maecken van de dijck ende het draegen van de oncosten voor 't Hoff Provintiael alhier seecker proces geïnstitueert is, daeruyt tussen beyde provintiën meede eenige misverstanden souden connen ontstaen waerdeur de dijck interim ongemaeckt soude blijven, ende alsso 'tzelve ongeraeden is, versochten dat neffens haere gedeputeerden ter Generaliteyt eenige uyt deesse provintie mochten werden gecommitteert om in minnelijcke conferentie die met malcanderen aff te maecken ende dat hierentussen de proceduren werden gesurcheert. Doch is nae deliberatie goedgevonden hierop alvooren te verstaen het advijs van 't Hoff, mits dat interim de proceduren sullen werden gesurcheert.

230. Den griffier van ['t] Hoff van Hollandt instantiën doende uytten naeme van 't Hoff datte vacante raedsheersplaetse mocht werden gesuppleert, verclaerden den heeren van Leyden dat alvooren in deesen te treeden tegens het brigeren van ampten voorsien ende op 't stellen van een ander fiscael meede ordre most werden gestelt, dat meede geen langer train off dilay lijden conde, sodat goedtgevonden [is] het Hoff aen te schrijven om alsnoch te willen dienen van haer advijs hoe tegens het brigeren van ampten ten besten soude connen werden voorsien.

231. Den colonel Morgan, nu 2 jaeren tractaments, so als gouverneur gelijck meede als colonel op 't comptoir van Mirop ten affteren zijnde, bedraeghende ter somme van 18.700 £ ende versoeckende ordre tot betaelinge, alsso sijn eygen saecken nyet langer in ordre houden can. Is verstaen dat alvooren consenten moeten werden ingewillicht.

232. Den colonel Ertskyn met zijn gemeene Engelsse capiteynen, 7 Ã 8 maenden opte comptoiren van Mirop ende De Man respective ten affteren sijnde nyetteghenstaende zijn affectatie ende versoeckende ordre tot betaelinge eer haer onderhebbende soldaten t'eenemael coomen te verloopen, is meede 'tzelve uytgestelt totdat eenige middelen sullen sijn geconsenteert.

233. Noch zijn geleesen eenige requesten, die aen advijs gestelt zijn ende naerderhandt sullen dienen.

234. Zijn geleesen de resolutiën verleeden weecke genoomen, behalven die de vlooten in Duyns concerneren, die bij de leeden geapprobeert ende daermeede gehouden sijn voor geresumeert ende gearresteert.

235. De vrouwe van Rinsaeterwoude antwoorde op 't requeste van de classe van Woerden ende Over-Rhijnlandt. Seyt dattet zelve classe nyet gequalificeert is om te connen off mogen representeren den kerkenraedt ter plaetse daer geen kerkenraedt en is, ende die qualiteyt noyt zal connen bewijsen, mitsdien oock ongefondeert is om in die qualiteyt proces haer aen te doen. Versoeckt daerom datte proceduren verclaert mogen werden nul, ende dewijl de gemeente van 't dorp met haer eens is op 't beroep van een predicant, versoeckt dat bij ordre daermeede voortgevaren ende denzelven nae behooren beroepen ende geconfirmeert magh werden, teffens overleeverende twee requesten van de gemeente, aen haer ghedaen, om te beroepen eenen Johannes Haegen tot Leyden, daer zij in tevreeden is.

Waerop gedelibereert zijnde goedtgevonden is alvooren in deesen te definiëren eenige uytte vergaderinge te committeren voor dewelcke partijen sullen compareren ten fine van accordt, ende bij faulte om bij dezelve gedient te werden van heuren advijse, werdende hiertoe gecommitteert een van de heeren Edelen, Dort, Leyden, Amsterdam, Alckmaer ende Hoorn.

236. Noch zijn geleesen eenige particuliere requesten ende nae gelegentheyt inne gedisponeert.

237. Ter occasie van de naerder pretensen gemoveert bij den heeren van Haerlem ende Leyden tegens 't versoeck van die van de Westindische Compagnie noopende 't overboecken van de getransporteerde actiën onder den Caemer van Amsterdam ende van 't recht van de steden nyet te vercorten, geleesen weesende de resolutie den 24^en ende 25^en junii lestleeden op 't versoeck van de Westindische Compagnie genomen, van innehouden dat haer tot haer voorgenomen equippage ende betalinge van de militie in Brasijl toegestaen wordt een somme van 500.000 £ boven voorghaende affterstallige consenten, ende in toecomende 700.000 £ 's jaers geduurende haer jegenwoordige octroy, mits soo haer staet merckelijcken soude moghen verbeeteren, dat alsdan dese subsidiën verandert sullen worden in capitael ende dattet ghemeenelandt als andere participanten daervan zal hebben te trecken de vruchten ende proffijten die de Compagnie sullen opcomen.

Ende dat voorts alle andere saecken gericht sullen worden nae den octroye ende genomen resolutiën, ende dat een yeder daerinne zal werden gemaincteneert. Hierbij geleesen weesende seecker memorie bij de heeren van Haerlem ende Leyden overgeleevert, ende bevonden weesende dat weynigh verscheelde van de gemelte resolutie, zijn de leeden effter gesommeert off zij haer opte zelve resolutie mette andere leeden nyet en souden connen conformeren. Dan bij dezelve noch verscheyden scrupulen gemoveert weesende, is goedtgevonden dat den heere Catz yet naerder op 't papier brengen zal tot meerder contentement van de voornoemde twee leeden om alsdan naerder geresumeert ende geconcludeert te werden.

238. De Staten-Generael bij missive van den 17^en october lestleeden effter instantiën doende ten eynde deese provintie toch eyntelijcken eens souden mogen werden beweeght om te consenteren in de verpachtinge van convoien ende licenten in 't geheel offte ten deele, om oock van die zijde de schaede in de finantiën te connen voorcomen, konden de heeren van Amsterdam, Edam ende wij daertoe noch nyet resolveren. De andere leeden meenden, dewijl dit een point van ordre is, dat bij overstemminge in deesen soude mogen werden geconcludeert. Dan 'tzelve tegengesproocken weesende is de saecke effter steecken gebleeven.

239. Ter vergaderinge geleesen weesende de retroacten ende 't gepasseerde opte dreygementen van den Senaet van Genua van de repressaliën bij haer op eenen Henrico Salvaggo cum sociis aldaer verleent, tegens de scheepen van de ingeseetenen deeser landen over seecke[r] vonnisse, bij den Admiraliteyt van Zeelandt ten behoeve van zeeckere capers mits het neemen van zeecker schip, met zijn toebehooren hem, Salvaggio, toecoomende, onbehoorlijcken so sij meenen geweesen, hoewel naemael bij revisie geconformeert. Ende daerbij meede geleesen de resolutie dienthalven ghenoomen ende de aenschrijvinge aen den duca ende Senaet van Genua gedaen, mette reeden daerbij geïnsereert waeromme de repressaliën gheen plaetse connen hebben, voornaemelijcken omdat de reclamanten compliment van justitie zelffs in 't hooghste ressort hebben genooten, die bij den Senaet voorss. gesien weesende effenwel daermeede geen contentement neemen, maer bij haer resolutie van de brieven van repressaliën in 't werck te sullen stellen persisteren, tenzij den voorss. Salvaggio satisfactie ende contentement geschiede.

Is in deliberatie geleyt wat vorders in deesen te doen soude staen, ende nae deliberatie bij eenige leeden verstaen weesende datte sententiën op geen goe gronden van wichte steunden, vermits wij met onse placcaten den vaert van neutralen op viants havenen nyet en connen verbieden, alsso haer 'tzelve te mogen doen “iure gentium” toecompt dat bij onse placcaten nyet en can werden gederogueert, immers nyet vorder als aen ons eygen ingeseetenen, die daerenboven noch zelffs den vaert op Spaense havenen toegestaen wert, is goedtgevonden deur eenige leeden naerder te doen examineren 't gepasseerde ende te dienen van hunnen advijse wat antwoort die van Genua effter toe te voegen, werdende hiertoe versocht een van de heeren van Haerlem, Leyden, Amsterdam, Rotterdam ende Hoorn.

240. Uyttet 12^e point van beschrijvinge in omvraeghe gebracht weesende het point van 't zoudt aen de Staet te brenghen, was 'tzelve meest alle leeden als voor deesen onsmaeckelijck, ende bij eenige in plaetse van dien geürgeert het vermeerderen van capitalisten met die personen, die 1.000 £ geghoedt zijn. Andere meenden men soude het zoudt ¼ mogen verhoogen. Andere oordelden ditzelve weeder ondraeghelijck voor so sobere gemeente, ende oock schaedelijk, als meerder occasie gheevende tot sluycken, waeromme van gelijcken opgehouden heefft moeten werden in resumptie.

241. Het point van 't beswaeren van de politijcque ende militaire ampten meede in omvraege gebracht weesende, wierde verstaen dat alvooren in deesen te treeden, de vorige resolutie in 't werck behoort te werden gestelt, te weeten datte steeden ende de heeren van de Reeckeninge respective sullen hebben inne te brenghen een lijste van de ampten die in ijder stadt ende binnen de Graefflijckheyt bedient werden, daervan eenigh proffijt werdt getrocken, om alsdan naerder op geresolveert te worden, daervan die van de Reeckeninge naerder aengeschreeven souden werden ende de leeden teffens aengemaent wierden tegens de naeste vergaderinge gereet te zijn.

242. Oock geresumeert weesende het 19^e point van beschrijvinge om de ambassade nae Venetiën te bevorderen ende daerbij gevoeght de consideratiën van Zijn Hoogheyt, die meent dat nu de rechte tijdt is, deurdien die van Venetiën metten Turck in vreede geraeckt weesende, uytte middelen alreede totten oorlogh geconsenteert yet sullen connen missen tot satisfactie van de affterstallige subsidiën aen dit landt, alreede tot vijff millioenen toe geëxcresseert, hierbij comende dat een seer bequaem persoon in 't landt met contentement van deese provintie daertoe jegenwoordigh soude connen werden gebruyckt, die Sijn Hoogheyt oordeelt dat buyten twijffel zeer goede officiën aldaer zoude connen doen, voornaemelijcken in deesen conjuncture van tijdt.

Is nae deliberatie goedtgevonden dat de leeden de consideratiën van Zijn Hoogheyt aen haer principalen sullen refereren ende tegens den aencomende daghvaert naerder last op becomen.

243. Den Raedt van State collegialiter binnenstaende claeghden zeer over de groote t'affterheyt van deese vergaderinge in 't betaelen van de posten in de staet van oorloge t'haeren laste staende, allegerende onder anderen dat op 't ordinaris aen Doublet 28 maenden ten affteren zijn, waerdeur denzelven onmogelijck is omme langer de interesten te betaelen t'sijnen laste staende.

Dat meede op 't stuck van de fortificatiën uyttermaeten defectueus zijn, waerdeur veroorsaeckt werdt datte steeden Weesel, Rees ende Berck, die genochsaem openleggen ende daer men drooghsvoets in ende uyt can ghaen, ongefortificeert moeten blijven leggen ende daerdeur den viant als aengelockt werdt om dezelve te surpreneren, ende Godt de Heere alleen te dancken is dat tot noch toe nyet en is geschiet.

Versoecken dat voor ’t scheyden aen den ontfanger Doublet op 't ordinaris een goede somme bij provisie in minderinge moght werden gefurneert, ende voorts de maentelijcke sommen in toecomende precijselijcken betaelt, ende totte fortificatiën noch een somme van 150.000 £, opdat bij haer daerinne nae behooren totte meeste verzeeckeringe van 't landt magh werden voorsien.

Hierop gedelibereert zijnde oordelden alle leeden dat het verloop te groot ende het pericule nyet langer uyt te staen was, willende effenwel het naerder bericht van den commies van de finantiën alvooren verstaen wat betaelinge bij ons opte fortificatiën gedaen zij, wat bij andere provintiën, ende dat dienonvermindert op merghen soude werden geresolveert met hoeveel maenden den ontfanger-generael op sijn ordinair affterstal ende met wat somme den Raedt opte fortificatiën sal werden geassisteert.

244. Stonden daernae meede binnen de heeren Committeerde Raden repeterende haer vorige clachten in 't beghin van de vergaderinge ghedaen, seggende dat seedert geen soulagement met allen haer bijgecomen, maer alles grootelijcken verarghert ende teruggegeloopen is, de militie opte comptoiren geaffecteert 7, 8 Ã 9 maenden, ende de ongeaffecteerde 12 ende meer maenden ten affteren zijnde, daerbeneffens de tractamenten van allerhande officiers t'eenemael onbetaelt blijvende; dat sonder [betaelinge] een seer schaedelijcken uytslagh nyet langer duuren can, comende hierbij noch het subsidie aen de Westindische Compagnie te doen, ende ghroote oncosten tot versterckinge van de vloote in Duyns, alreede gemaeckt ende noch te maecken, die alle precijse boven andere geallegeerde ontallijcke lasten sullen werden betaelt, so men in gelijcke voorvallen credijt behouden wil, in voeghen dat zij haer alsnu met geen twee millioenen weeten te behelpen, maer met noch een goede somme daerboven promptelijcken geassisteert sullen moeten werden om de zaecken van 't landt buyten confusie in raeck ende daeck te houden, protesterende effter van haer debvoir ende onschuldig te willen weesen aen de onheylen die bij faulte [van] ghelt het ghemeenelandt soude mogen opcomen.

Hierop gedelibereert weesende persisteerden de leeden bij haer voorghaende gesustineerde van datte lasten van oorloge vermindert, de menage behartight, de oude middelen gebeneficieert ende eenige nyeuwe tot een fons souden moeten werden ingewillicht eer tot eenighe negotiatie te connen verstaen, sodat eyntelijcken goedgevonden is op mergen in omvraege te brengen de middelen die men oordelt geconsenteert te moeten werden, ende alsdan teffens van een bequaeme negotiatie te spreecken om daernae de saecke tot scheyden geprepareert te mogen werden.

245. Die van den Raede van State meede genotificeert hebbende hoe 't staet mette executie van de Brandenburchse penningen, te weeten datte raeden van denzelven vorst eerst aengenomen hadden de interessen van dit jaer te voldoen, ende teffens het capitael op zeeckere termijnen aff te lossen, ende vooreerst met een somme van in de 70.000 rijcxdaelders; dan dat zij naederhandt geschreeven hadden sulcx nyet te connen doen om de groote verwoestinge ende verarmen van haer landt deur de stadige inleegeringen ende daer aen de vorst gesonden om eenige te willen committeren die de stenden wilden beweegen dit capitael t'haeren laste te neemen, daertoe alreede commissie van personen gedaen was, die zij hoopten 'tzelve te sullen effectueren, versoeckende hierentussen alhier patiëntie genomen te werden, beloovende sorge te draeghen voor den interesten; dat sij van dit antwoordt ter Generaliteyt hadden gerapporteert ende naerder last versocht hoe haer in deesen te draeghen, doch nyet becomen.

Waerop gedelibereert weesende goedtgevonden is deur onse gedeputeerden ter Generaliteyt in te doen brenghen dat ordre magh werden gegeeven aen den Raedt om mette executie voort te ghaen, opdatten ontfanger Hoeffijser ende het landt van dit capitael magh werden ontlast.

246. Zijn geleesen brieven van Nicolaes van IJperen, commandeur van 't casteel Delmina in Guinea, van date den 14^en januarii 1639, inhoudende verscheyden clachten tegens de Engelssen ende onder andere dat zij nyet naelaeten haer overal hinderlijck ende in de weegh te sijn, stellende des conings vlagge ende haer loge opte beste plaetse, nyemant daerontrent lijdende; dat zij tot noch toe om geen questie mette zelve te hebben met goede oogen hebben aengesien ende met believen van de ingeseetenen op een ander plaetse haer loge gemaeckt ende daerbij de princevlagge gestelt; dat corts daeraen de Engelssen, geassisteert met eenige Guineesen, die haere loge geruïneert ende een bloedtvlagge in plaetse hebben gestelt, om daerdeur haer tot wraecke te irriteren ende daernae aen Engelant clachten te mogen doen, alsoff wij daertoe oorsaecke gegeeven hadden.

Hebben effenwel tot noch toe 'tzelve meede met patiëntie opgenomen, hoewel 'tzelve grootelijcx bij de ingeseetenen tot haer kleynachtinge werdt geduydt. Den ouden coningh aldaer overleeden ende een ander in sijn plaetse gesubstitueert zijnde, hebben denzelven gecongratuleert, [met] presenten vereert, ende vorder, so sij onderricht worden, versocht dat hij haer wilde assisteren om ons te ruïneren, ons affschilderende dat wij een volck zijn t'eenemael daerop uyt om ons meester van ander luyden, rijcken ende landen te maecken, ende daerom ondraeghlijck, hem beloovende, so hij 'tzelve te weege brengen kan, tot een vereeringe [van] 200 benden gouts. Deese bitterheyt ontstaet daeruyt dat zij tevooren groote partijen gouts daervandaen hebben getrocken ende nu bij de onse tegens haer gecladdet wordt, sodat zij, op haere coopmanschappen kleyn proffijt connende doen, nyet weeten hoe sulcx sullen ten besten wreecken.

Dan alsso deese proceduren onreedelijck, schaedelijck ende voor de Compagnie onverdraeghlijck sijn, versocht last hoe hem hiertegens te draeghen ende off hij de loges, van de Engelssen comende binnen canonschot zal moeten gedoogen off nyet, van gelijcken haere scheepen, mitsgaders off den vaert van de Portugesen op S.^t Thomé sullen moeten gedooghen ende wat daertegens te doen.

Werde bij deliberatie verstaen dat alreede eenige uytte Generaliteyt gecommitteert waeren omme deese brieven naerder te examineren ende te dienen van rapport ende hunnen advijse wat hiertegen te doen soude staen, ende is goedgevonden dat eenige uytte vergaderinge haer sullen werden bijgevoeght om gesaemenderhandt dit stuck te examineren ende daervan te rapporteren.

247. Brieven van Cracouw van den 7^en deeses melden dat bij de affgesante van Brandenburch groote debvoiren bij den coningh van Denemercken werden gedaen tot affschaffinge van den tweedubbelen thol in de Zondt, daertoe Zijn Ma.^t geneegen is, mits de thollen inder Pellau, halff ende halff bij Polen ende Brandenburch genooten ende tegens recht ingestelt, teffens affgeschafft werdende, doch pooght te justificeren datten zelven thol met goedt recht inder Pellauw is ingestelt ende onder groote belofften van vrijdommen voor den court tot Coningsbergen den ambassadeur van Engelandt te beweegen om deesen thol toe te staen, oordelende dat wij, omdatte ambassade affterblijfft, daer nyet tegens hebben, duydende ons swijgen voor consent.

Hierop gedelibereert zijnde is verstaen 'tzelve te houden voor notificatie, daerop nae geleegentheyt van zaecken sal worden gelet.

248. Lecture ghedaen weesende van 't ingestelde bij den pensionaris Cats opte difficulteyten van de heeren van Haerlem ende Leyden tegens 't versoeck van die van de Westindische Compagnie noopende 't verboecken van de actiën ende het behouden van 't recht van 't stellen van bewinthebberen bij 't octroy verkreegen, conden de heeren van Haerlem noch Leyden daermeede geen contentement neemen, maer wilden bij resolutie vastgestelt hebben dat haer dit recht toecompt, alvoren 't versoeck van de Compagnie te acq[ui]esceren.

Hierop effter gedelibereert weesende persisteerden de heeren van Haerlem ende Leyden effter bij haere difficulteyten ende hebben eyntelijcken de resolutie overgenomen om d'zelve nae haer goedduncken te corrigeren ende dan weeder over te leeveren.

249. Die van Rotterdam ten hooghsten recommanderende 't versoeck van verscheyden officiers ende een groot getal matroosen opte rivieren gedient hebbende, ende eenige 50, 60, 70, 80 maenden ten affteren weesende ende daerom haer vrouwen ende kinderen t'eenemael desperaet ende sonder credijt, uytbarstende in verscheyden onstuymicheeden ende scheltwoorden nae dat ijder sijn zeer meest gevoelt, moetende om de huysen ghaen beedelen, daer anderssints zelffs eerlijck souden connen leenen, ende versoeckende dat tot soulagement van dezelve aen de Admiraliteyten tot Rotterdam in minderinge van 't subsidie, bij deese provintie aen dezelve schuldgh, een reedelijcke somme uyt commiseratie moght werden verstreckt om haer in de coude winter eenighssints daermeede te connen helpen, off dat zij anderssints genootsaeckt sullen werden zelffs daertegens te voorsien, alsso de ongeloofflijcke clachten ende aenloop nyet langer connen verdraeghen.

Is nae deliberatie goedtgevonden hierop te verstaen 't advijs van de heeren Committeerde Raeden.

250. Belangende 't opleggelt van de graenen de heeren van Amsterdam alleen difficijl zijnde om 'tzelve toe te staen op 't opleggghen, maer tevreden sijnde dattet zelve geheeven werde opte consumptie volgens het laetste concept, worde bij de leeden verclaert daerinnen soveel difficulteyten te steecken datte practijcque genochsaem onmoghelijck was, ende dattet op 't opleggen zelff nae de natuure van 't middel behoort te werden gepractiseert.

Ende eyntelijcken verstaen weesende datte concepten van ordonnantiën op dit subject ingestelt zeer varieerden ende groote onzeeckerheyt aenbrachten wat men eyghentlijcken voorheefft, is goedtgevonden Committeerde Raden te versoecken een nyeuw concept te willen instellen en 'tzelve aen de leeden te behandigen, om dan voorts in geresolveert te werden als men sal vinden te behooren.

251. Het point van 't kleedghelt geresumeert weesende, persisteerden vorige leeden bij haere difficulteyten, Haerlem, Delfft, Goude, Rotterdam ende wij 'tzelve exuserende ende voorstaende de multiplicatie van de redemptie, Dort ende meest alle excuserende de ampliatie van de laeckenen, de Edelen ter contrariën 'tzelve consenterende, mits datte ampliatie van de laeckenen daeronder soude weesen beghreepen, alsso voor deesen de baeyen ende saeyen onder de ordonnantie van de goude ende zijde laeckenen begreepen zijn geweest, sodat om deese dispariteyt van advijsen geen conclusie genomen heefft connen werden.

252. Gehoort het advijs van de heeren Committeerde Raden opten requeste van Huybrecht Pietersz., pachter van de impost van pick ende teer tot Amsterdam, is verstaen datte baenluyden ende meester scheepstimmerluyden meede den peyl subject sijn ende den impost gehouden sijn te betaelen seedert den eersten october bij haer ingeslaegen ende geconsumeert alles in conformité van 'tzelve advijs.

253. Eyntelijcken voorgeslaegen zijnde dat de heeren Committeerde Raden contentement voor 't scheyden moght werden gedaen opte geeyschte 2½ millioen bij negotiatie off anders, ende noch soveel meer als de lasten, zeedert op haer hals gecomen sullen bedraegen, te weeten 600.000 £ aen de Westindische Compagnie te geeven over ons quote in vorige subsidiën, 500.000 £ aen scheepsvrachten van 't leeger ende ten mintsten 600.000 £ voor 't huuren van scheepen, coopen van ammunitie, vivres, branders ende andere behoefften tot renforcement van de vloote aengeleyt, van alle welcke in haer voorghaende petitie nyet eens mentie is gemaeckt, ende effenwel precijse sullen moeten werden betaelt.

Verclaerden meest alle leeden geen last te hebben tot eenighe negotiatie solange geen middelen, egualerende de interesten van een goedt capitael dat men soude willen negotiëren, sullen weesen geconsenteert, sodat nyet inne geconcludeert heeft connen werden.

254. Den heer burgermeester Vlamingh refereerde uyt handen van de provintiën uyt de leegerpenningen voor Rapoen becomen te hebben 33.000 £, weesende de tauxatie van 't schip; datten zelven hiermeede geen contentement neempt, maer de resterende 24.000 £ van verloopen maentgelden meede gheerne soude hebben. Meent dat in reeden gefondeert is ende behoort geholpen te werden om in andere gelijcke voorvallen onder de coopluyden nyet te missen het credijt datten Staet van nooden hebben moght ende om dezelve in toecomende te beeter te animeren tottet handelen metten Staet. Slaet voor dat Committeerde Raden geauthoriseert mogen werden uytte eerste genegotieerde penningen hem satisfactie te belooven ende te presteren.

Hierop gedelibereert zijnde is goedgevonden de chertepartije eens nae te sien om te weten de dagh ende tijdt, binnen welcken de betaelinge magh sijn beloofft, ende dan naerder in te resolveren.

255. Effter meede geresumeert weesende het 8^e point van 't verpachten van de convoien ende licenten in 't geheel persisteerden de heeren van Amsterdam, Edam ende Medenblick bij haer difficulteyten, d'andere leeden gesamentlijcken totte verpachtinge inclinerende, is bij resumptie in deliberatie geleyt wat ten aensien van de stadt van Amsterdam, die nyet te beweegen sijn, naerder te doen soude staen, d'ander leeden aenneemende zelffs naerder offitiën bij den haeren te doen. Ende eyntelijcken verstaen dat die van Amsterdam alsnoch versocht worden in den haeren naerder debvoiren te doen, ende tot dien eynde bij brieven van de vergaderinge sullen werden gesecondeert ende Generaliteyt versocht geen prejuditie te willen gheeven mette verpachtinge, maer versocht om alvooren haer te willen bequaemen totte egualisatie van de middelen.

256. Het 9^e point spreeckende van 't consent te draeghen totte continuatie van de verpondinge voor 't jaer 1639 meede in deliberatie gebracht weesende, verclaerden de heeren van Dordrecht, Haerlem, Delfft ende eenige andere daerinne nyet te connen consenteren voor ende aleer die van Amsterdam souden hebben gefurneert de 80.000 £ bij haer ingehouden, offte tenmintsten dat zij binnen zeeckeren bequaemen tijdt de vergaderinge daerop naerder bericht ende contentement sullen hebben ghedaen. Die van Amsterdam conden in de continuatie consenteren, mits datte landen van de godtshuysen sowel als de huysen met verpondinge behooren beswaert te werden. Belanghende de clachten over de in te houden penningen naemen aen de vergaderinge daerover contentement te doen, mits hebbende den behoorlijcke tijdt daertoe gerequireert. Eenige leeden wilden de doleantiën alvooren affgedaen hebben, om welcke disputen de saecken opgehouden weesende tot naernoen, eyntelijcken nae resumptie oock nyet verder heefft connen werden gebracht, dewijl de heeren van Amsterdam geen tijdt connende stellen binnen welcke sij aen de vergaderinge satisfactie souden connen doen, de leeden van Dort, Haerlem, Delfft haer oock gelast vonden bij haere difficulteyten te persisteren.

257. Gehoort het advijs van de heeren Committeerde Raden op 't versoeck van Anthonij Leenmans, pachter van de wijnen tot Delfft, is nae deliberatie verstaen dat geen wijncoopers in haer huysen brandwijnkeetels sullen mogen stellen, ende daer die zijn, dat die sullen werden affgebroocken, daervan de leeden respective copye zal werden meedegegheeven om eenparichlijcken allomme gepractiseert te worden, alles in conformité van 'tzelve advijs.

258. Het versoeck van de heeren Committeerde Raeden omme voor 't scheyden met een somme van 2½ millioen tot haer geallegeerde necessiteyten bij negotiatie off middelen geassisteert te worden, conden geenige van de leeden hiertoe beweeght worden. Wilden eerst middelen ingewillicht hebben, hoewel dat eenige verclaerden, als de saecke met een minder somme conde geholpen werden, dat haer op 't behaegen naerder souden connen verclaren, ende is daeromme goedtgevonden dit point op naernoen effter te resumeren.

259. De burgermeesteren ende regenten van Weesop aen de compagnie van de colonel Colpeeper 13.000 £ verstreckt hebbende en versoeckende dat bij 't comptoir van Enckhuysen, op 'twelcke deese compagnie geaffecteert is, offte anderssints bij 't landt van haer verschot mogen werden voldaen, ende bij de heeren van Enckhuysen daerop geantwoort weesende dat dit nyet haer maer een schult van 't Noorderquartier was, die daerinne ordre souden hebben te stellen, daerbij de zaecke was hangen gebleeven.

Is in deliberatie geleyt wat in deesen te doen ende waeren de heeren Edelen van advijs dat de heeren van Enckhuysen gehouden waeren de compagniën, op haer geaffecteert, te voldoen als andere ter tijden ende wijlen toe andere ordre met kennisse van zaecken soude zijn gestelt. De volgende leeden van Hollandt conformeerden haer hiermeede, maer meenden om deese disputen nyet telckens weer te hebben, dat volgens 't versoeck bij Enckhuysen gedaen, eenige uytte vergaderinge moghten werden gecommitteert om de gelegentheyt van de comptoiren van 't Noorderquartier naerder te ondersoecken ende daervan rapport te doen, om alsdan te resolveren wat comptoiren met deese compagniën behooren te werden gelast. Enckhuysen persisteerde bij haer vorige clachten ende versoeck, seggende de Committeerde Raden van ons quartier te houden voor suspect. Alckmaer ende vordere leeden seyden dat bij Enckhuysen buyten ordre een groote somme gediverteert was, dat daerin de heele questie bestondt, die gerestitueert zijnde, dat Committeerde Raden dan ordre souden connen stellen, ende versochten dat van hier de handt daertoe geboden moght werden.

Waerop gedelibereert weesende eyntelijcken geresolveert is de heeren Committeerde Raden van 't Noorderquartier die van Enckhuysen daertoe sullen houden om deese betaelinghe te doen, ende tegens de naeste vergaderinge te adviseren wat dat is van de gediverteerde penningen, om daerop nae behooren alsdan gelet ende gedisponeert te mogen werden.

260. Geleesen weesende de chertepartije met Christoffel Rapoen cum sociis als eygenaer van 't verbrande schip de Christoffel innegeghaen, bij dewelcke de betalinge toegeseyt wordt als den dienst van twee maenden ghedaen, off 't schip deur oorloge verlooren soude zijn, is nae deliberatie goedgevonden, dewijl de saecke claer leyt, dat daeromme de heeren Committeerde Raden werden geauthoriseert om uyt de eerste ende gereedste penningen desen suppliant behoorlijck contentement te doen van 't affterstal van 24.000 £ bij hem vorder gepretendeert.

261. Oock in omvraege gebracht weesende wat uytcompste op 't kleedghelt te vinden, meenden de Edelen dat men de oude ordonnantie met eenige correctiën sulcx soude connen rechten, dat op die voet het meeste vordel van dit middel noch soude connen werden getrocken, sonderlinge so men de grossiers wat naerder soude connen betaelen. D'andere leeden persisteerden bij haer vorige advijsen, sodat eyntelijcken geresolveert is de heeren Committeerde Raden te authoriseren om een ander concept in te stellen bij forme van tauxe, op ijder stadt nae proportie te beraemen, ende daernae deur discretie van de leeden te multipliceren so men geraden vinden zal, om dan voorts bij de respective magistraten onder die van de neeringe nae behooren ommegeslaegen te werden.

262. De burghermeesteren van Den Haghe versoeckende dat op 't roeyen van de wijnen in alle steeden eenparige ordre volgens de ordonnantie moght worden gestelt, alsso het middel van de wijnen geschaepen is daerdeur merkelijcken te sullen rijsen, is nae deliberatie goedtgevonden dat oock dit point, in de ordonnantie begreepen, eenparichlijcken allomme zal werden gepractiseert, ende de respective steeden aengeschreeven haer daernae te willen reguleren opdatte pachters alle reedenen van doleantie affgesneeden moghen werden.

263. Effter geresumeert weesende off ende wat somme van penningen voor 't scheyden toegestaen zal werden om genegotieert te werden, worde nae deliberatie bij meest alle leeden t'eenemael noodigh geoordelt datte heeren Committeerde Raden een goede somme ter handen behoort te werden gestelt, ende dat sonder sulcx het scheyden ten uytersten periculeus is. Dan gesaementlijcken tegens de negotiatie gelast zijnde, is effenwel eyntelijcken geconcludeert datte leeden scheydende, alle devoiren in den haeren sullen doen dat tegens de aenstaende vergaderinge eenige middelen mogen werden ingewillicht; dat voorts Committeerde Raden gelast sullen werden een staet van de schulden ende lasten van 't landt ende van 't incomen daertegens mitsgaders zeeckeren voorslagh beraemen wat lasten souden mogen werden affgeleyt, om in toecomende in geen meerder swaricheeden te vervallen, ende dat alle 'tzelve aen de respective steeden zal overgesonden worden omme tegens de aenstaende vergaderinge naerder inne geresolveert te worden. Ende belanghende de somme, die men soude mogen negotiëren om Committeerde Raden in handen te doen comen tot soulagement van de presserende clachten, is verstaen dat op merghen naerder begrootinge zal werden ghedaen.

264. De comparitie over de questie van de vrouwe van Rinsaeterwoude tegens de classe van Over-Rhijnlandt, is verstaen dat weesen zal tegens aenstaende vergaderinge acht daeghen naedat dezelve bijeen sal zijn gecomen.

265. Is rapport gedaen van de repressaliën bij den Senaet van Genua gedreyght, ende verhaelt dat die van Genua allegeren met deese sententie contra ius gentium ende ons eyghen practijcque beswaert te worden ende 'tzelve nyet wel connende gesolveert werden; dat zij, gedeputeerden, daeromme van advijs zijn dat men deesen Salvaggio ex plenitudine potestatis soude mogen releveren van de defaulten ende sententie daerop gevolght, ende denzelven alsso in integrum restitueren met presentatie van voor neutrale gedelegueerde rechters uytte Generaliteyt de zaecke, effter bij den suppliant ingebracht, bepleyt ende gedemneert te mogen worden.

Waerop gedeliberert zijnde is bij alle leeden met dit rapport geconformeert ende verstaen dat ter Generaliteyt voor resolutie ingebracht ende voorts aldaer meede gearresteert, ende goedtgevonden zijnde, 'tzelve den consul Muylman aengeschreeven ende voorts deur denzelven aen den Senaet van Genua ende deesen Salvaggio bekent gemaeckt sal worden, op hoope dat daerdoor de executie van de repressaliën sal worden gesteuyt.

266. De ghemeene wijncoopers van Delfft versoeckende van de eedt ende royinge van de wijnen ontslaegen te mogen werden, omdat in andere steeden nyet en werdt gepractiseert, 'twelck oock bij die van Rotterdam wierde gevolght, ende ter contrariën den pachter van de wijnen tot Delfft concluderende tot onderhout van deese nyeuwe ordre, ende voorts datte wijncoopers op zeeckere peene gelast moghten werden de vaeten nyet 2 à 3 dubbeld op malcanderen te legghen, gelijck sij meer ende meer doen om daerdeur de royinge te ontghaen.

Is nae deliberatie goedtgevonden te persisteren bij de resolutie ende ordonnantie, so die lest is gedresseert, mits dat d'zelve in alle steeden eenparich sal worden gepractiseert ende den pachter gelast hem daernae te reguleren, werdende alleen het stellen van cautie van buytenaff te senden wijnen bij den pachter gepretendeert, affgeslaegen totdat de verantwoordinge zal weesen in train gebracht, als wanneer 't actie van de pachter eerst is geboren ende voorts de wijncoopers gelast de wijnvaeten te leggen dat bequaemelijcken connen werden geroeyt.

267. Den colonel Doescham in 't regement van Charnacé gesuccedeert weesende, sterck 14 compagniën, daervan 7 op Hollandts laste staen, ende versoeckende betaelinge van 94.805 £ van verscheenen soldije, nyet connende sijne troepen langer in ordre off buyten confusie houden, is nae deliberatie goedtgevonden de heeren Committeerde Raeden deese saecke ten besten te recommanderen omme uytte penningen in haer handen bij 't scheyden te laeten aen deesen suppliant meede eenige reedelijcke satisfactie te moghen ende willen doen.

268. Die van Haerlem ende Leyden haer alsnoch nyet connende verclaeren opte acte bij de Westindische Compagnie versocht ende persisterende bij haere pretensen, offte tenmintste 't consent onbehoorlijcken clausulerende, heefft daeromme geen conclusie in de saecke genomen connen werden, maer is alles steecken gebleeven.

269. Belanghende de brieven bij onse ambassadeurs uyt Deenmercken lest overgesonden van den 11^en deeses, versoeckende off men boven voorghaende instructie haer noch yet naerders goedtvindt te lasten, mitsgaders ordre off in cas het antwoordt van den coningh op haer propositie te gheeven, nyet finael, maer dilatoir soude mogen sijn, sij sullen moghen thuyscomen off aldaer moeten blijven om haer debvoiren te continueren, meenden de heeren Edelen dat men eenige uytte trafficquerende leeden van deese vergaderinge souden mogen committeeren om ter Generaliteyt de instructie te resumeren ende vorders alsdan daerinne te resolveren als Haer Ed. sullen oordelen ten dienste van den lande te behooren, ende in cas van scheyden, datte heeren Committeerde Raden sulcx soude mogen worden aenbevoolen; alle de volghende leeden haer hiermeede conformerende, is in dier voeghen meede geconcludeert.

270. Eyntelijcken geresumeert zijnde ende de leeden versocht haer te willen verclaeren tot wat somme toe de negotiatie alsnu tot satisfactie ende eenigh contentement van Committeerde Raden te doen, soude werden beghroot, sloegen de Edelen voor 2 millioenen, Dort 1.200.000 £, Haerlem 1.000.000 £, andere meer, andere minder. Andere wilden inschrijven. Rotterdam soude consent inschrijven tot sulcken somme als die van 't Noorderquartier souden toestaen haer quote sonder eenige reserve inne te furneren. Enckhuysen wilde alvooren brieven hebben van haer vorige negotiatiën, vreesen anderssints voor defect van credijt.

Om deese dispariteyt de advijsen geresumeert zijnde, heefft de zaecke nae lange disputen nyet verder connen werden gebracht als datte vergaderinge sal scheyden op reces tegens dinghsdagh toecomende acht daegen, om alsdan so opte negotiatie als verpondinge naerder gelast te comen ende precijs compleet te sijn sonder doen nae d'ander te doen wachten.

271. Het 9^e point van 't consent in 't redres van de verpondinge van 't jaer 1639 effter geresumeert zijnde, naemen de heeren van Amsterdam aen alle moghelijcke debvoiren aen te wenden om belanghende de ingehouden 80.000 £ over de nyeuwe getimmerten de leeden op 't spoedichste satiffactie te doen, sonder effenwel haer aen een precijsen tijdt te connen obligeren.

Daerop bij de heeren Edelen consent gedraegen wierde, vertrouwende dat die van Amsterdam nyet en soude mancqueren aen haer debvoiren. Dan die van Dordrecht, Haerlem ende Delfft daermeede geen contentement neemende ende satisfactie begheerende alvoren zij souden connen consenteren, is in deesen meede geen conclusie genomen connen werden, maer de zaecke uytgestelt totte naeste bijeencompste.

Finis